بررسی خوانش پست‌مدرنیسم از تحولات دانش با تاکید بر دیدگاه لیوتار و الزامات آن برای عناصر برنامۀ درسی

مقاله حاضر با هدف پاسخ به این سوال که نگرش نسبت به دانش چه الزاماتی را برای عناصر برنامۀ درسی به دنبال خواهد داشت؟ به بررسی تحولات علم از دیدگاه پست‌مدرنیسم با تاکید بر دیدگاه لیوتار پرداخته است. روش: این مطالعه از نوع گفتمان انتقادی، رویکرد کیفی است که با روش مرور نظام‌مند صورت پذیرفت. جامعۀ آماری تمام مقالات مربوط به پست‌مدرنیسم و برنامۀ درسی بود که با نمونه‌گیری هدفمند و با کلمات کلیدی فارسی و انگلیسی از سال 1383 تا1397 انتخاب شد. یافته‌ها نشان داده‌اند که  به گمان لیوتار، دانش علمی، داعیۀ آزادی، رهایی و پیشرفت را داشت؛ اما در عمل با بسط فناورانه، از آرمان‌های فوق فاصله گرفت و با تقلیل وجوه متفاوت آن به وجه کمّی، وجه ادبی و زیبایی‌شناسانۀ آن مورد غفلت قرار گرفت. الزامات این نگاه به دانش برای عناصر برنامۀ درسی، به نتایجی از قبیل توجه به آموزش ‌و پرورش انتقادی و تردید در پذیرش محتوای آموزشی به ‌عنوان غیر تاریخی، خنثی، جدا از ارزش و قدرت، توجه به تکثر و عدم تمرکز در آموزش ‌و پرورش و نگاه به برنامۀ درسی به ‌عنوان قراردادی بین بازیگران آموزشی و مقابله با بازاری شدن دانش رسید.

review on postmodernist reading of knowledge developments with emphasis on lyotard’s view and its requirements for curriculum elements.

the present article aims to answer the question of what the attitude towards knowledge will entail for the elements of the curriculum and examines the evolution of science from the perspective of postmodernism with emphasis on lyotard’s perspective. method: this study is a critical discourse, a qualitative approach that was done with a systematic review method. the statistical population was all writings and articles related to postmodernism and curriculum that were selected with a purposeful gabri sample and with persian and english keywords from 2004 to 2018. findings: it has been shown that according to lyotard, he had scientific knowledge, claim to freedom, liberation and progress; in practice, however, with technological development, it distanced itself from the above ideals and neglected its literary and aesthetic aspects by reducing its various aspects to a small extent. the requirements of this view of knowledge for curriculum elements, resulting in results such as: attention to critical education and doubt in accepting educational content as nonhistorical, neutral, separate from value and power, attention to plurality and lack of focus in education and looking at the program a lesson is a contract between educational actors and countering the commercialization of knowledge.