ارائه مدلی برای معلم اثربخش و بررسی تناسب آن با استلزامات اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش ایران

هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مولفه‌های معلم اثربخش در مطالعات قبلی، ارائه مدلی جامع بر اساس آن و همچنین بررسی وجوه اشتراکی و افتراقی مدل به‌دست‌آمده با اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش ایران است. روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل اسنادی است که با استفاده از روش استنتاج مبتنی بر تحلیل مفاهیم و مفهوم‌پردازی مجدد شکل‌گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه متون نظری و پژوهشی داخلی و خارجی در دسترس، مراجع مرتبط و اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش کشور جمهوری اسلامی ایران است و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 40 سند که به‌صورت خاص به حوزه معلم اثربخش، بررسی ابعاد، ویژگی‌ها و مولفه‌های معلم اثربخش پرداخته بودند، انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده‌ها چک‌لیست بوده که روایی صوری، محتوایی آن مورد تائید 3 نفر از متخصصان دانشگاهی قرار گرفت و با روش آزمون مجدد، پایایی آن 91/ به دست آمد. عمده‌ترین یافته‌ها مبین شناسایی 6 بعد صلاحیت‌های حرفه‌ای (با 3 مولفه)، ویژگی‌های شخصیتی (با 9 مولفه)، مدیریت کلاس درس (با 5 مولفه)، مهارت‌های تدریس (با 10 مولفه)، نظارت و پایش (با 5 مولفه) و ارزشیابی (با 5 مولفه) است و بر این اساس، مدل معلم اثربخش طراحی گردید. در مقایسه مدل به‌دست‌آمده با اسناد بالادستی، 2 مولفه در بعد ویژگی‌های شخصیتی،2 مولفه در بعد مدیریت کلاس درس، 2 مولفه در بعد مهارت‌های تدریس، 3 مولفه در بعد ارزشیابی، 1 مولفه در بعد صلاحیت‌ها، 4 مولفه در بعد نظارت و پایش مشترک بوده، همچنین 5 مولفه مربوط به صلاحیت‌ها، ابعاد درس پژوهی با 2 مولفه و ساحت‌های تربیتی با 2 مولفه از جمله وجوه افتراقی بوده است.