تحلیل محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از نظر میزان توجه به آموزش حقوق کودک

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به آموزش بین‌رشته‌ای حقوق کودک در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی کشور ایران انجام گرفته است. در این پژوهش از روش کیفی جهت مشخص نمودن مولفه‌ها و ویژگی‌های آموزش حقوق کودک و از روش تحلیل محتوا به‌منظور بررسی و تحلیل برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی استفاده شده است. جامعه آماری آن در بخش تحلیل محتوا، برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی کشور بود که از این جامعه، برنامه درسی مطالعات اجتماعی پایه‌های سوم، چهارم، پنجم و ششم در سال 1395-1394 به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، سیاهه تحلیل اهداف، سیاهه تحلیل محتوای کتب درسی و سیاهه تحلیل محتوای کتب راهنمای معلم بود که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی، طرح پیشنهادی تهیه و تدوین شد و روایی آن توسط تعدادی از متخصصان علوم تربیتی و حقوق و کارشناسان مربوطه تعیین گردید. در این پژوهش از روش آنتروپی شانون برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و مقایسه ضرایب آن‌ها استفاده شد و واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتب درسی، متن اهداف مصوب و متن راهنمای معلم بوده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در بخش اهداف بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حقوق آموزشی (0.274) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به حقوق بهداشتی (0) و دادرسی (0)، در بخش کتاب‌های درسی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حقوق بهداشتی (0.205) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به حقوق دادرسی (0.15) و در بخش راهنمای معلم بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حمایت‌های خاص (0.243) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به حقوق دادرسی (0) است.