ارزیابی اقتصادی طرح‌های تحقیقاتی مرتبط به گوسفند و بز در استان اردبیل

مقدمه و هدف: پرورش گوسفند و بز نقش قابل ملاحظه‌ای در تامین گوشت مورد نیاز و امنیت غذایی جامعه، درآمد و اشتغال روستائیان و عشایر کشور دارد. به‎دلیل افزایش قیمت خوراک دام و سایر نهاده‌های تولیدی، هزینه تولید در دامداری ‌های گوسفندو بز افزایش یافته است. به‎همین دلیل افزایش راندمان تولید در واحد دامی به‌منظور اقتصادی ‌شدن پرورش دام، از اهمیت بالایی برخوردار است. دسترسی به این هدف از طریق روش‌هایی مانند اصلاح نژاد، بهبود روش‌های تغذیه، پرورش و تولیدمثل، اصلاح روش‌های تهیه خوراک و پیشرفت در وضعیت بهداشتی و دامپزشکی میسر است. نتایج این تحقیق با توجه به همه‌جانبه‌نگری در درآمدها و هزینه‌های تحقیقات و به‎‌کارگیری روش‌های مختلف مانند تحلیل نسبت هزینه به فایده و نرخ بازده داخلی برای برآورد آثار اقتصادی فعالیت‌های تحقیقاتی، مدارک مستندی را برای ارائه به ‌سیاست‌‎گزاران در سطح استان و کشور فراهم می‌آورد. مواد و روش‎ها: متداول‌ترین روش‌های ارزیابی اقتصادی پروژه‌های عمومی، روش‌های نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی است. معیارهای تحلیل نسبت هزینه به فایده و نرخ بازده داخلی، معیارهای روشنی برای ارزیابی اقتصادی نتایج تحقیقات است. داده‌های مورد استفاده برای ارزیابی اقتصادی در این پروژه از نوع داده‌های ثبت‌ شده (کتابخانه‌ای) مربوط به هزینه‌های تحقیقات و انتقال نتایج تحقیقات به بهره‌برداران، شامل: کلیه هزینه‌های مستقیم در اجرای طرح‌های تحقیقاتی مربوطه (هزینه اجرایی مندرج در شناسنامه طرح و هزینه‌های غیرمستقیم شامل هزینه پرسنلی و خدماتی)، هزینه انتقال نتایج حاصل از اجرای تحقیقات و هزینه‌های سربار (5 درصد) اجرای پروژه‎ها در مرکز تحقیقات استان بود. داده‌ های پیمایشی هم شامل میزان تاثیر کاربرد نتایج تحقیقات در افزایش تولید، کاهش هزینه‎ها، کاهش خسارت در واحدهای دامداری بود که مستقیماً از دامداران منطقه مورد مطالعه (استان اردبیل) دریافت شده است.یافته‌ها: ارزیابی انجام شده در مورد پروژه‌های اجراء شده در گله‎های گوسفند و بز، حاکی از بهبود عملکرد تولید میش مغانی، افزایش درآمد و کاهش هزینه‌های نگهداری گله بود. نسبت منفعت به هزینه سرمایه‌گذاری در تحقیقات و ترویج نتایج این پروژ‌ها 366/5، و نرخ بازده داخلی سالانه آنها 234 برآورد شده است. این شاخص برای پروژه اول (همزمان‎سازی باروری)، نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی سالانه به‎ترتیب برابر با 171/4 و 266 و برای پروژه دوم (استفاده از استارتر)، برابر با 519/5 و 203 برآورد شده است. نتیجه‎گیری: نتایج به‎دست آمده از این مطالعه حاکی از اقتصادی بودن کاربرد نتایج تحقیقات در جامعه هدف می باشد. انتقال نتایج تحقیقات و استفاده بهره‌برداران از این نتایج نیازمند توجه به سایرعوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر فعالیت دامداران است. بررسی هم‌سویی بین پروژه‎های تحقیقاتی انجام شده و مشکلات موجود در واحدهای دامداری استان نشان داد که هم‌سویی نسبتاً کمی بین مشکلات اعلام شده و پروژ‌های تحقیقاتی اجرا شده وجود دارد.  

economic evaluation of research projects related to sheep and goat in ardabil province

introduction and objective: sheep and goat breeding has a significant role in providing the meat needed and food security of the society, income, and employment of the villagers and nomads of the country. due to the increase in the price of animal feed and other production inputs, the cost of production in sheep and goat farms has increased. for this reason, it is very important to increase the production efficiency in the livestock unit to make livestock breeding more economical. this goal can be reached through methods such as eugenics, improving feeding, rearing, and reproduction methods, improving feed preparation methods, and progressing in health and veterinary conditions. the results of this research, considering the comprehensiveness of research incomes and costs and the use of different methods such as cost-benefit ratio analysis and internal rate of return to estimate the economic effects of research activities, provide documentary evidence to be presented to policymakers at the provincial and national level.material and methods: the most common methods of economic evaluation of public projects are the methods of benefit-cost ratio and internal rate of return. the cost-benefit analysis criteria and the internal rate of return are clear criteria for the economic evaluation of research results. the data used for economic evaluation in this project is the type of recorded (library) data related to research costs and transfer of research results to users, including all the direct costs of the implementation of the relevant research projects (the implementation cost included in the project certificate and indirect costs including personnel and service costs), the cost of transferring the results of the research and the overhead costs (5%) of the implementation of the projects in the provincial research center. the survey also includes the impact of the application of research results in increasing production, reducing costs, and reducing damage in livestock units, which was received directly from the livestock farmers of the study area (ardebil province).results: the evaluation of the projects carried out in the sheep and goat herds indicated the improvement of production performance of mughani sheep, increase in income, and reduction of herd maintenance costs. the benefit-cost ratio of investing in research and promoting the results of these projects is 366.5, and their annual internal rate of return is estimated at 234. this index was 171.4 and 171.4 for the first project (fertility synchroization) and for the second project (using starter) it was equal to 519.5 and 203, respectively.  conclusion: the results obtained from this study indicate the economic application of the research results in the target society. the transmission of research results and the use of these results by the beneficiaries requires attention to other economic-social factors affecting the activity of livestock farmers. examining the alignment between the conducted research projects and the existing problems in the livestock units of the province showed that there is relatively little alignment between the announced problems and the implemented research projects