تجزیه ژنتیکی زنده‌مانی بره های سنجابی از تولد تا 6 ماهگی با روش های Reml و Bayes

مقدمه و هدف: جهت تعیین واریانس ژنتیکی میزان زنده‌مانی بره ها و همچنین استفاده در برنامه اصلاح نژاد، نیاز به محاسبه ساختار کوواریانس و پارامترهای ژنتیکی می باشد، بنابراین هدف از مطالعه حاضر برآورد ساختار کوواریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات زنده‌مانی تجمعی از تولد تا 6 ماهگی بره های سنجابی بود. مواد و روش ها: از داده های مربوط به سال های 1394 تا 1401 که شامل 1280 حیوان از 56 نر و 379 ماده بودند، استفاده گردید. اثر عوامل محیطی سیستماتیک شامل جنس بره، تیپ تولد، سن مادر و همچنین ضرایب تابعیت خطی و درجه دوم وزن تولد بره بر میزان زنده‌مانی بره ها بررسی گردید. وزن تولد بره ها به‌عنوان متغیر کمکی در مدل نهایی منظور شد. شش مدل حیوانی با و بدون اثرات مادری در نظر گرفته و مدل مناسب بر اساس معیار اطلاعات آکاییک انتخاب شد. تجزیه و تحلیل چند متغیره با هر دو روش حداکثر درست نمایی محدود شده و روش بیز مبتنی بر نمونه‌گیری گیبس  و از مدل آستانه برای تجزیه ژنتیکی صفات زنده‌مانی استفاده  شد. یافته ها: اثرات ژنتیکی مادری برای صفات زنده‌مانی از تولد تا یک و دو ماهگی معنی دار بود (0/05>p). وراثت‎پذیری مادری برای زنده‌مانی تا یک ماهگی و دو ماهگی برابر 0/43 و 0/18 محاسبه شدند. در تجزیه تک صفتی، وراثت‎پذیری مستقیم برای صفات زنده‌مانی از تولد تا یک ماهگی، دوماهگی، سه ماهگی و شش ماهگی بر اساس مدل خطی به‌ترتیب 0/38، 0/82، 0/017 و 0/043 و در مدل آستانه ای به‌ترتیب 0/045، 0/020، 0/033 و 0/049 برآورد شدند. دامنه همبستگی ژنتیکی بر اساس روش reml از 0/433 (بین صفات زنده‌مانی تا یک ماهگی و زنده‌مانی تا دو ماهگی) تا 0/933 (بین صفات زنده‌مانی تا سه ماهگی با زنده‌مانی تا شش ماهگی) و بر اساس روش بیز مبتنی بر نمونه‌گیری گیبس از 0/427 (بین زنده‌مانی از تولد تا یک ماهگی و زنده‌مانی تجمعی از تولد تا دو ماهگی) تا 0/989 (بین زنده‌مانی تجمعی از تولد تا سه ماهگی با زنده‌مانی تجمعی از تولد تا شش ماهگی) متغیر بود.نتیجه گیری: روش bayes نسبت به روش reml پارامترهای ژنتیکی زنده‌مانی را با دقت بیشتری برآورد نمود. بالا بودن مقدار وراثت‎پذیری مستقیم زنده‌مانی از تولد تا دو ماهگی به دلیل کوواریانس منفی بین اثرات ژنتیکی مستقیم و مادری بود. متوسط تا پایین بودن پارامترهای ژنتیکی و وراثت‎پذیری برآورد شده نشان می دهد که سرعت پاسخ به انتخاب ژنتیکی جهت رسیدن به پیشرفت ژنتیکی و بهبود صفت زنده مانی به کندی و طی نسل ها صورت خواهد گرفت. همبستگی مثبت و قوی بین صفات زنده‌مانی مشاهده گردید و حاکی از آن است که انتخاب برای زنده‌مانی در سن مشخص سبب پاسخ به انتخاب همبسته برای زنده‌مانی در سنین مختلف خواهد شد. با توجه به مقدار واریانس محیطی، بهبود عوامل غیر ژنتیکی موثر بر زنده مانی مانند اتخاذ تصمیمات کاربردی و مناسب مدیریتی و تغذیه ای سبب افزایش زنده‌مانی می شود. نظر به اهمیت صفات تولید مثل مانند تعداد بره در هر زایش و افزایش تعداد بره ها به ازای هر میش، بهبود ژنتیکی زنده‌مانی آن ها از اهمیت ویژه برخوردار است و می تواند در فهرست صفت های موجود در اهداف اصلاح نژادی گوسفند نژاد سنجابی گنجانده شود.

genetic analysis of survival from birth to 6 month-old of sanjabi lambs by reml and bayes methods

introduction and objective: in order to determine the contribution of genetics for survival of lambs as well as use in the breeding program, it is necessary to estimate the covariance components and genetic parameters. therefore, the aim of the current study was to estimate genetic parameters for survival from birth to six months of sanjabi lambs. material and methods: survival records of sanjabi lambs, supplied by mehrgan station from 2016 to 2022, were used. to find significant fixed effects, birth year, sex, birth type (single and multiple) and dam age were investigating based on the glm procedure. significant environmental factors were included in the final model of genetic analysis. to estimate the genetic parameters of survival traits, both restricted maximum likelihood and bayesian methods via gibbs sampling were used. in order to investigate the effect of maternal factors, six animal models with and without maternal genetic and permanent environmental effects were taken into account, and the appropriate model was selected based on akaike’s criterion (aic). in addition, genetic parameters of survival traits were calculated based on threshold model and bayes method.results: maternal genetic effect for survival from birth to one and two months of age was significant (p<0.05). maternal heritability for survival from birth to one and two months of age was 0.43 and 0.18, respectively. based on univariate analysis, direct heritability for survival traits from birth to one, two, three and six months of age based on the linear model was 0.38, 0.82, 0.017 and 0.043, and based on threshold model was 0.045, 0.020, 0.033 and 0.049, respectively. based on the reml method, genetic correlation ranged from 0.433 (between traits of survival from birth to one month and survival from birth to two months) to 0.993 (between traits of survival from birth to three months and survival from birth to six months). also based on the bayesian method via gibbs sampling ranged from 0.427 (between survival from birth to one month and survival from birth to two months) to 0.989 (between survival from birth to three months with survival from birth to six months). conclusion: estimated genetic parameters based on bayes method was more accurately than reml method. the negative covariance between direct and maternal genetic effects made the high value of direct heritability for survival from birth to two months of age. low to medium direct heritability show the slow genetic progress of survival traits, therefore-paying attention to non-genetic factors along with genetic factors will increase survival of lambs. the genetic correlation between survival traits was positive and high in such a way that the selection for survival at a certain age will cause the correlated response for survival at other ages. considering the importance of reproductive traits such as the number of lambs per ewe, the genetic improvement of survival is of particular importance and can be included in the breeding goals of sanjabi sheep.