بررسی اثر نمایه‌های هواشناختی بر تعداد کندوهای زنبور عسل در شش دهه اقلیمی اخیر

مقدمه و هدف: نمایه‌های حدی هواشناختی ازجمله عوامل تاثیرگذار بر عملکرد محصولات مختلف کشاورزی و دامی هستند. با توجه به تغییرات آب و هوایی پیش‌رو، بررسی تاثیر نمایه‌های حدی هواشناختی بر تولیدات دامی در حال حاضر می‌تواند یک چالش مهم برای تولیدکنندگان باشد. بنابراین هدف این پژوهش تحلیلی هواشناختی بر روند تعداد کلنی‌های زنبورٍ عسل ایران در سال‌های 1339 تا 1397 است.مواد و روش‌ها: برای بررسی از آمار سری زمانی کندوی عسل در ایران و نمایه‌های هواشناختی دما و بارش از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نمایه‌های استاندارد هواشناختی بر مبنای اطلاعات و آمار ثبت شده روزانه در ایستگاه‌های هواشناسی حاصل می‌شود. جهت برآورد نمایه‌ها از نرم افزار r و بسته‌های مرتبط با آن استفاده شد. پس از بررسی کمی و کیفی آمار هواشناسی سری‌های زمانی مرتبط آماده شد. در نهایت نمایه‌های حرارتی و رطوبتی با جمعیت کلنی‌های زنبور عسل به روش‌های استاندارد مقایسه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد تعداد کلنی‌های زنبورعسل تحت تاثیر نمایه‌های حدی هواشناختی است به طوری که بیشترین ضریب همبستگی به ترتیب بین تعداد کلنی زنبورعسل با شب‌های گرم (tn90p) برابر 0/84، (tn10p) شب‌های سرد و روزهای سرد (tx10p) برابر 0/81-، روزهای گرم (tx90p) برابر 0/79، طول مدت گرما (wsdi) برابر 0/75، تعداد روزهای با بارش خیلی سنگین (r20mm) برابر 0/66، مقدار سالانه بارش در روزهای تر (prcptot) برابر 0/61 در سطح 0/05 معنی‌دار است. نتایج آزمون همگنی پتیت، نقطه جهش یا تغییر ناگهانی را در سال 1369 برای جمعیت کندوی زنبورعسل در سطح معنی‌داری 0/05 ارائه داد. این نقطه جهش به‌صورت صعودی اتفاق افتاده است همچنین رابطه روند جمعیت کندوی زنبورعسل افزایشی، دارای ضریب تبین (r^²) برابر  0/98 است. به طور متوسط قریب به 2 میلیون کندو در نیمه دوم آماری افزایش داشته است. بیشترین همخوانی (0/84) با افزایش تعداد شب‌های گرم در طول این 60 سال بوده است. نمایه حدی هواشناختی شب‌های گرم (tn90p) از 10 به 20 روز و معادل 100 درصد افزایش داشته است. نتیجه‌گیری: در مجموع نتایج نشان داد تعداد کلنی‌های زنبورعسل تحت تاثیر نمایه‌های حدی هواشناختی هستند. همچنین نتایج حاصل از بررسی‌های مختلف روی میزان تاثیر گرمایش جهانی روی حشرات از جمله زنبورعسل نشان داده است که با نوسانات جزئی در دمای محیط تغییرات بسیار زیادی در رفتار و زندگی آنها ایجاد خواهد شد. به‌طوری‌که میزان فعالیت زاد و ولد، گرده افشانی، تنوع و پراکنش و حساسیت به عوامل بیماری‌زا و آفات آن‌ها تحت تاثیر قرار گرفته و در دراز مدت می‌تواند، منجر به تغییرات زیادی در جمعیت زنبورعسل شود. بنابراین جهت تقویت و حمایت نهادی و مالی از این بخش باید ضمن شناخت تنش‌های محیطی به ویژه خشکسالی که در آینده در حال رشد هستند،  با بالابردن آگاهی زنبورداران، به آن ها کمک شود. 

investigating the effect of climate indices on the number of beehives in the last six climatic decades

introduction and objective: meteorological indexes are among the factors affecting the yield of various agricultural and livestock products. given the leading climate change, examining the impact of meteorological limit indices on livestock production can now be an important challenge for producers. therefore, the purpose of this meteorological analysis is on the trend of iran’s beekeeping industry in the years 1960 to 2018.material and methods: spearman correlation coefficient was used to study the time series statistics of beehives in iran and meteorological indices of temperature and precipitation. standard meteorological indexes are obtained on the basis of daily information and statistics recorded at meteorological stations. r software and related packages were used to estimate the indexes. after quantitative and qualitative study of meteorological statistics, related time series were prepared. finally, heat and humidity indices were compared with the population of bee colonies by standard methods.results: the results showed that the number of bee colonies was affected by meteorological indexes so that the highest correlation coefficient between the number of bee colonies with warm nights (tn90p) was 0.84, (tn10p) cold nights and cold days (tx10p) was 81, respectively. 0-, hot days (tx90p) equal to 0.79, heat duration (wsdi) equal to 0.75, number of days with very heavy rain (r20mm) equal to 0.66, annual amount of rain on wet days (prcptot) equal to 0.61 is significant at the level of 0.05. the results of petite homogeneity test showed a jump point or sudden change in 1990 for the beehive population at a significance level of 0.05. this jump point occurred upwards. also, the population trend of the incremental bee hive has a coefficient of determination (r²) of 0.98. an average of nearly 2 million hives increased statistically in the second half. the highest agreement (0.84) was with the increase in the number of hot nights during these 60 years. the meteorological index of hot nights (tn90p) has increased from 10 to 20 days and is equivalent to 100%.conclusion: overall, the results showed that the number of bee colonies is affected by meteorological limit indices. also, the results of various studies on the effect of global warming on insects, including bees, have shown that with small fluctuations in ambient temperature, there will be many changes in their behavior and life. in such a way that the rate of reproductive activity, pollination, diversity and distribution and susceptibility to pathogens and their pests are affected and in the long run, can lead to many changes in the bee population. therefore, in order to strengthen, institutionalize, and support this sector, while recognizing the environmental tensions that are growing in the future, help beekeepers by raising their awareness.