تاثیر جایگزین شیر ایرانی و خارجی بر عملکرد، فراسنجه‌های خونی، خصوصیات اندام‌های داخلی لاشه و توسعه شکمبه بره‌ها در زمان از شیرگیری

مقدمه و هدف: از مزایای استفاده از جایگزین شیر می‌توان به رشد مناسب بره‌ها، پیشگیری از مصرف ذخایر بدنی میش مادر، آماده نمودن میش برای دوره بعدی زایش، کاهش فاصله زایش، افزایش دوقلو زایی، کاهش هزینه‌ها اشاره کرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر جایگزین شیر بر عملکرد، فراسنجه‌های خونی و توسعه شکمبه بود.مواد و روش‌ها: در این تحقیق از 42 راس بره نر و ماده (به تعداد مساوی از هر جنس) تازه متولد شده از نژاد قزل استفاده شد. تیمارها در هر گروه جنسی شامل 1- شیر کامل میش که در دو وعده صبح و عصر هر 12 ساعت کنار میش مادر قرار می‎گرفتند و جیره آغازین که به ‎صورت آزاد در اختیار بره ‎ها قرار داده شده بود به عنوان گروه شاهد 2- جایگزین شیر 1 (ایرانی) که 15 درصد وزن بدن به همراه جیره آغازین به ‎صورت آزاد، به بر‏ه ‎ها داده می ‎شد 3- جایگزین شیر 2 (خارجی) که 15 درصد وزن بدن به همراه جیره آغازین ‌به‎ صورت آزاد به بره ‎ها داده می‎ شد. به هر تیمار در هر جنس 7 بره اختصاص داده شد. جایگزین‌های شیر نیز در دو نوبت صبح و عصر تا زمان از شیرگیری در اختیار بره‎ ها قرار گرفت. خوراک مصرفی به صورت روزانه اندازه‌گیری شد. وزن‌کشی بره‌ها هر دو هفته یکبار صورت گرفت. به منظور تعیین تاثیر جایگزین‌های شیر بر فراسنجه‌های خونی در روزهای 35 و 75 خون‌گیری به‌عمل آمد. در هفته سیزدهم بره‌های نر کشتار شدند و خصوصیات اندام‌های داخلی لاشه و توسعه شکمبه آن‌ها اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که جایگزین شیر باعث افزایش مصرف خوراک شد که این افزایش در بره‎های دریافت کننده جایگزین شیر ایرانی بیشترین بود (0/01>p). همچنین مصرف خوراک در بره‌های نر بیشتر از بره‌های ماده بود و با اف‍زایش سن بره‌ها، مصرف خوراک نیز به طور معنی‌داری افرایش یافت (0/01>p). داده‎های مربوط به افزایش وزن بعد از شیر‌گیری بره‌ها نشان داد که بره‌های دریافت کننده جایگزین شیر ایرانی و خارجی افزایش وزن بیشتری نسبت به بره‌های دریافت کننده شیر مادر داشتند (0/01>p). هیچ کدام از فراسنجه‌های خونی مورد بررسی به جز گلوکز تحت تاثیر جایگزین شیر ایرانی و خارجی و همچنین جنسیت بره‌ها قرار نگرفتند. وزن کبد (0/01>p) و طحال (0/05>p) در بره‌های گروه شاهد بیشترین بود و در بره‌های جایگزین شیر ایرانی کمترین بود. همچنین چربی محوطه بطنی در گروه جایگزین شیر ایرانی بیشترین بود (0/05>p). پرزهای شکمبه بره‌های مورد آزمایش به طور معنی‌داری تحت تاثیر جایگزین شیر قرار نگرفتند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مثبت مشاهده شده در ارتباط با مصرف خوراک و وزن بعد از شیرگیری استفاده از جایگزین شیر ایرانی در بره‌های شیرخوار قابل توصیه است.

the effect of iranian and foreign milk substitutes on performance, blood parameters, characteristics of internal carcass organs and rumen development of lambs at weaning

introduction and objective: the advantages of using milk replacer include proper growth of lambs, prevention of consumption of bodily reserves of mother ewes, preparation of ewes for the next calving period, reduction of calving distance, increase of twinning and reduction of costs. the aim of this study was to investigate the effect of milk replacer on performance, blood parameters and rumen development.material and methods: in this study, 42 newborn male and female lambs (equal numbers of each sex) of ghezel breed were used. treatments in each sex group included 1- whole milk of ewes that were placed next to the mother ewes in two meals in the morning and evening every 12 hours and the starter diet that was freely given to the lambs as a control group. 2- milk replacer 1 (iranian) that 15% of body weight with the starter diet was given to lambs freely. 3- alternative to milk 2 (foreign), which was given 15% of the body weight to the lambs freely with the starter diet. 7 lambs were assigned to each treatment in each sex. milk replacers were also provided to lambs in the morning and evening until weaning. feed intake was measured daily. the lambs were weighed every two weeks. blood samples were taken on days 35 and 75 to determine the effect of milk replacer on blood parameters. in the thirteenth week, male lambs were slaughtered and the characteristics of the internal organs of the carcass and their rumen development were measured.results: the results showed that milk substitutes increased feed intake, which was the highest increase in lambs receiving iranian milk substitutes (p<0.01). also, feed consumption in male lambs was more than female lambs and with increasing age of lambs, feed consumption also increased significantly (p<0.01). data on weight gain after weaning of lambs showed that lambs receiving iranian and foreign milk substitutes gained more weight than lambs receiving breast milk (p<0.01). none of the studied blood parameters except glucose were affected by iranian and foreign milk substitutes and also the sex of lambs. liver (p<0.01) and spleen (p<0.05) weights were highest in control groups and lowest in iranian milk substitutes. also, ventricular fat was the highest in the iranian milk substitute group (p<0.05). the rumen villi of the tested lambs were not significantly affected by milk substitution.conclusion: according to the positive results observed  in relation to feed intake and  weight after weaning, the use of iranian milk substitutes in suckling lambs is recommended.