اثر مصرف جایگزین شیر مازاد بر شیر مادر بر کارآیی رشد و فراسنجه‌های خونی بزغاله‌های شیرخوار نژاد مهابادی

مقدمه و هدف: بزها از نشخوار کنندگان اهلی کوچک هستند که پیشتر از سایر نشخوار کنندگان در خدمت انسان بوده و یکی از منابع مهم تامین پروتئین با منشا حیوانی در تغذیه انسان هستند. جایگزین شیر به طور گسترده‌ای در پرورش گوساله‌های جوان و بزغاله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مزایای استفاده از آن، افزایش بهره‌وری و نیز ساده ‌سازی مدیریت دام است. این پژوهش برای بررسی اثر شیر جایگزین مازاد بر مصرف شیر مادر، بر عملکرد تولیدی، فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون و پارامترهای مدفوعی شامل خصوصیات میکروبی بزغاله‌های شیرخوار انجام گرفت. مواد و روش‌ها: برای انجام این آزمایش از 24 راس بزغاله‌های شیرخوار نژاد مهابادی در یک طرح کاملا تصادفی با سه گروه 8 راسی به مدت 60 روز استفاده شد. بزغاله‌ها پس از تولد در طول سه روز به همراه مادر نگهداری شدند، سپس به صورت تصادفی به 3 گروه 8 راسی تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی شامل سه گروه بود. در گروه اول روزانه فقط از شیر مادر  و در گروه دوم و سوم بزغاله‌ها به ترتیب روزانه علاوه بر شیر مادر به اندازه 10 و 5 درصد وزن بدن جایگزین شیر مصرف کردند. پارامترهای رشد از جمله وزن، طول بدن، ارتفاع جدوگاه، دور سینه و هیپ و نیز مصرف شیر مادر، مصرف کنسانتره استارتر، فراسنجه‌های خونی و پارامترهای میکروبی مدفوع از جمله میزان سالمونلا، ایشریشیاکلی و لاکتوباسیل اندازه‎‌گیری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم افزار sas انجام شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که افزایش وزن روزانه در بزغاله‌هایی که به میزان 5 درصد وزن بدن جایگزین شیر علاوه بر شیر مادر مصرف می کردند به طور معنی‌داری از گروه شاهد بیشتر بود. وزن زنده و نیز میانگین افزایش وزن روزانه بزغاله‎‌های با مصرف 5 درصد جایگزین شیر در روز آخر بطور معنی داری از بزغاله‌های سایر تیمارها بیشتر بود. از نظر سایر پارامترهای رشد نیز بین بزغاله‌های با مصرف 5 درصد شیر جایگزین و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. اما مقدار عددی حاصل، بالاتر از بزغاله‌های با مصرف 10 درصد شیر جایگزین بود. بین گروه ها از نظر برخی از فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون اختلاف معنی داری مشاهده شد. از جمله از نظر میزان گلوکز، آلبومین و لاکتات دهیدرژناز گروه شاهد بطور معنی داری بیشتر از گروه های مصرف کننده جایگزین شیر بود. از نظر نیتروژن اوره خون، گروه شاهد بیشترین و گروه 5 درصد جایگزین شیر کمترین مقدار بود و اختلاف بین گروه 10 درصد با گروه‌های شاهد و 5 درصد جایگزین شیر معنی دار نبود. میزان کلسترول در گروه دوم کمتر از دو گروه دیگر بود میزان پروتئین کل در گروه اول بیشترین و گروه دوم کمترین بود. در آزمایش نمونه‌های مدفوع، سالمونلا مشاهده نگردید. میزان اشرشیاکلی در بزغاله‌های گروهی که 5 و 10 درصد وزن بدن جایگزین شیر مصرف کرده بودند بیشتر از شاهد بود. لاکتوباسیل فقط در گروه شاهد به تعداد کمی مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که مصرف جایگزین شیر به میزان 5 درصد وزن بزغاله‌ها همراه با شیر مادر، می‌تواند اثرات مثبتی بر عملکرد تولیدی بزغاله‌های شیرخوار داشته باشد.

the effect of consumption extra milk replacer over mother's milk on growth efficiency and blood parameters of mahabadi suckling goat kids

introduction and objective: goats are small domestic ruminants that have served humans before other ruminants and is one of the most important sources of protein of animal origin in human nutrition. milk replacer are widely used in the breeding of young calves and goats. the benefits of using it are increasing productivity and as well as simplifying livestock management. this study was performed to investigate the effect of excess milk replacer on breast milk consumption on production performance, blood biochemical metabolites and fecal parameters including microbial properties of suckling goat kids. material and methods: to perform this experiment, 24 mahabadi suckling goat kids were used in a complete randomized design with three groups of 8 heads for 60 days. the goats were kept with the mother for three days after birth, then were randomly divided into 3 groups of 8 heads. experimental treatments including group 1- daily consumed only breast milk 2 and 3- daily in addition to breast milk, respectively, consumed 5 and 10% of body weight instead of milk. growth parameters, including weight, body length, height at the withers, breast and hip circumference, as well as breast milk consumption, starter concentrate consumption, blood parameters, and faecal parameters, including salmonella, escherichia coli, and lactobacillus, were measured. data analysis was performed with sas software.results: the results showed that daily weight gain in goat kids that consumed 5% of body weight instead of milk in addition to breast milk was significantly higher than the control group. live weight and mean daily weight gain of goats with 5% milk replacer consumption on the last day were significantly higher than goats of other treatments. in terms of other growth parameters, no significant difference was observed between goats consuming 5% of alternative and control milk. but they were higher than goats consuming 10% milk. there was a significant difference between the groups in terms of some biochemical blood metabolites. in terms of glucose, albumin and lactate dehydrogenase levels, the first group was significantly higher than the second and third groups. in terms of blood urea nitrogen, the control group was higher and 5% milk replacer consumption group was lower, and the difference between the 10% milk replacer consumption group and the control and 5% milk replacer consumption groups was not significant. the amount of cholesterol in the 10% milk replacer consumption group was lower than the other two groups, the amount of total protein was the highest in the control group and the lowest in the second group. salmonella was not observed in fecal samples. the rate of escherichia coli was higher in group kids who consumed 5 and 10% of body weight instead of milk than controls. lactobacilli were observed only in small numbers in the control group. conclusion: the results of this experiment showed that the consumption of milk replacer in addition to breast milk at the rate of 5%  weight of goats can have positive effects on the production performance of suckling kids.