محاسبه کارایی و اولویت ‌بندی معیارهای تاب‌آوری و کارایی گاوداری‌های صنعتی شیری شهر کرمان

مقدمه و هدف: بخش کشاورزی یکی از بخش‏های مهم اقتصاد ایران است. کمبود برخی از نهاده ‏های مهم مانند آب و آلودگی‌های زیست‌محیطی از مشکلات عمده این بخش در زمینه افزایش تولید می‏ باشند. لذا، افزایش تولید و پایداری یکی از اهداف مهم کشور در بخش کشاورزی است. افزایش کارایی یکی از بهترین راه ‏های افزایش تولید، سودآوری و پایداری تولید در بنگاه‏ های اقتصادی به‏ شمار می‏آید. در این مطالعه با توجه به نقش واحدهای صنعتی شیری در تولید شیر و امنیت غذایی، به محاسبه کارایی و رتبه ‏بندی معیارهای تاب ‏آوری و کارایی گاوداری های صنعتی شیری شهر کرمان پرداخته شده است.مواد و روش‏ ها: کارایی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ‏ها (dea) و جمع‏ آوری 30 پرسشنامه از گاوداری های صنعتی شیری در سال 1399 محاسبه شد. به ‏منظور رتبه بندی معیارهای تاب‏ آوری و کارایی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شد. بدین منظور 15 پرسشنامه مقایسه زوجی با استفاده از نظر متخصصان تکمیل شد.یافته ها: نتایج رتبه‏بندی معیارها نشان داد که معیار اقتصادی با وزن 0/5 دارای بیشترین اهمیت از نظر متخصصان است. معیار تاب‌آوری با وزن 0/205، معیار زیست محیطی با وزن 0/148 و معیار اجتماعی با وزن 0/147 به ‏ترتیب رتبه ‏های دوم تا چهارم اهمیت را به خود اختصاص داده‏اند. حداکثر سود از میان زیر معیارهای اقتصادی دارای بیشترین ارجحیت از نظر متخصصان بوده است. مخارج نیروی کار از میان زیر معیارهای اجتماعی دارای بالاترین اهمیت از نظر متخصصان می ‏باشد. میزان مصرف آب از میان زیرمعیارهای زیست محیطی بالاترین رتبه را از نظر متخصصان کسب کرده است. بهره وری از میان زیر معیارهای تاب‏ آوری بالاترین اهمیت را از نظر متخصصان داشته است. بر اساس نتایج به‏دست آمده، حداکثرکردن سود، حداقل‌کردن هزینه جیره غذایی دام و بهره‏ وری از بین 11 زیرمعیار در نظر گرفته شده به‏ ترتیب بیشترین اولویت را از نظر متخصصان دارند. نتایج محاسبه کارایی نشان داد که در بازه 0 تا 20، هیچ واحدی وجود ندارد. 3 واحد در بازه 20 تا 40، 9 واحد در بازه 40 تا 60، 5 واحد در بازه 60 تا 80 و 13 واحد در بازه 80 تا 100 قرار گرفتند. نتیجه ‏گیری: بر اساس نتایج به‏ دست آمده می‏توان با افزایش کارایی، میزان تولید شیر و سودآوری گاوداری های صنعتی شیری را در شهر کرمان افزایش داد. بدین منظور می‏توان واحدهای کارا را الگوی واحدهای غیرکارا قرار داد و با تغییر مدیریت و نحوه به‏ کارگیری منابع، کارایی واحدها را افزایش داد.

evaluation of efficiency and prioritization of resilience and efficiency criteria of dairy industrial farms in kerman

extended abstractintroduction and objective: the agricultural sector is one of the most important sectors of the iranian economy. lack of some important inputs such as water and environmental pollution are the main problems of this sector in increasing production. therefore, increasing production and sustainability is one of the important goals of the country in the agricultural sector. increasing efficiency is one of the best ways to increase production, profitability and sustainability of production in enterprises. in this study, considering the role of dairy industrial units in milk production and food security, the efficiency and ranking of resilience and efficiency criteria of dairy industrial farms in kerman have been calculated. material and methods: efficiency was calculated using data envelopment analysis (dea) method and collecting 30 questionnaires from dairy industrial farms in 2020. in order to rank the criteria of resilience and efficiency, a hierarchical analysis process (ahp) was used. for this purpose, 15 paired comparison questionnaires were completed using the opinion of experts. results: the results of ranking the criteria showed that the economic criteria with a weight of 0.5 are the most important for experts. the criteria of resilience with a weight of 0.205, the environmental criteria with a weight of 0.148 and the social criteria with a weight of 0.147 have the second to fourth ranks, respectively. the maximum profit among the economic subcriteria has the highest priority in the opinion of experts. labor expenditure among the social subcriteria is the most important in the opinion of experts. the amount of water consumption among the environmental subcriteria has been ranked highest by experts. productivity is the most important subcriteria of resilience in the opinion of experts. according to the results, maximizing profit, minimizing the cost of livestock rations and productivity are among the 11 subcriteria considered to be the highest priority for experts. the results of efficiency calculation showed that there are no units in the range of 0 to 20. three units were in the range of 20 to 40, 9 units in the range of 40 to 60, five units in the range of 60 to 80 and 13 units in the range of 80 to 100. conclusion: based on the obtained results, by increasing efficiency, milk production and profitability of industrial dairy farms in kerman can be increased. for this purpose, efficient units can be used as a model for inefficient units and increase the efficiency of units by changing management and how to use resources.