ارزیابی زیست فراهمی کلسیم در برخی از کربنات کلسیم های تجاری رایج در تغذیه جوجه های گوشتی

مقدمه و هدف: کلسیم موجود در جیره جوجه های گوشتی بر رشد، بازدهی خوراک، رشد استخوان، سلامت پا، عملکرد سیستم عصبی و ایمنی بدن موثر است. تامین کلسیم به مقدار کافی برای رسیدن به عملکرد مطلوب در جوجه های گوشتی امری حیاتی است. جهت تامین دقیق نیاز طیور به کلسیم می بایست از میزان زیست فراهمی کلسیم موجود در مواد خوراکی و منابع کلسیم آگاهی داشت. از این رو آزمایشی به منظور ارزیابی زیست فراهمی کلسیم برخی از کربنات کلسیم های تجاری و تاثیر آن بر عملکرد و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی استخوان در جوجه های گوشتی انجام شد.مواد و روش ها: ابتدا چهار نمونه کربنات کلسیم تجاری که بیشترین سهم تولید در ایران را داشتند تهیه و سپس مطابق روش های استاندارد مقادیر کلسیم و عناصر سمی، و میزان حلالیت در اسید کلریدریک0.2 درصد تعیین شد. با توجه به شاخصه های اندازه گیری شده، دو کربنات کلسیم معدنی با نام های تجاری اطلس و البرز که حلالیت بیشتری داشتند انتخاب و میزان زیست فراهمی کلسیم با استفاده از 180 قطعه جوجه نر گوشتی با روش منحنی استاندارد برآورد شد. هر یک از جیره ها ی غذایی با 6 تکرار و 5 پرنده در هر تکرار به مدت دو هفته از 7 تا 21روزگی در اختیار جوجه ها قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که بین کربنات های کلسیم مورد آزمایش بالاترین ضریب حلالیت در اسید را به ترتیب کربنات اطلس و کربنات البرز داشتند و مابقی کربنات ها از انحلال پذیری پایین تری برخوردار بودند (0/01>p). بالاترین میزان کلسیم در کربنات اطلس (37/8%) و کربنات البرز (37/13%) بود. مابقی نمونه ها محتوی کلسیم کمتری  داشتند. کربنات های  اطلس و  البرز کمترین مقادیر عناصر سمی را داشتند. کربنات کلسیم کلسی پیور به عنوان استاندارد استفاده شد. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس وزن بدن برای کربنات اطلس، 99 درصد و برای کربنات البرز، 98/6 درصد بود. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس ضریب تبدیل غذایی برای کربنات اطلس ، 121/7 درصد و کربنات البرز ، 92/8 درصد بود. زیست فراهمی برآورد شده بر اساس خاکستر استخوان درشت نی در کربنات اطلس، 111/9 درصد و کربنات البرز، 106 درصد بود. زیست فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس محتوای کلسیم استخوان درشت نی در کربنات اطلس  ، 101/4 درصد و برای کربنات البرز، 89/5 درصد بود. زیست فراهمی برآورد شده بر اساس استحکام استخوان در برابر شکستگی درشت نی در کربنات اطلس ، 108/9درصد و در کربنات البرز، 101/4 درصد بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در کربنات های کلسیم اطلس و البرز به دلیل حلالیت بیشتر و زیست فراهمی بالای کلسیم، قابلیت مصرف در جیره طیور به عنوان منبع کلسیم را دارند.

evaluation of calcium bioavailability of some common commercial calcium carbonates and its effect on bone function and physical and chemical properties in broilers

extended abstractintroduction and objective: calcium in the diet of broiler chickens is effective on growth, feed efficiency, bone growth, leg health, nervous system function and body immunity. it is essential to provide calcium in sufficient amount to achieve optimal performance in broiler chickens. in order to accurately meet the calcium needs of poultry, one should be aware of the amount of bioavailable calcium in food and calcium sources. therefore, an experiment was conducted to evaluate the calcium bioavailability of some commercial calcium carbonates and its effect on the function and physical and chemical characteristics of bone in broiler chickens..material and methods: four samples of commercial calcium carbonate, which have the highest production in iran, were prepared. then, according to standard methods, the amounts of heavy elements and their solubility in acid were determined. according to the measured characteristics, two carbonates which had better quality were selected and the bioavailability of calcium was determined using 180 male chickens by the standard curve method. each diet was provided to chickens with 6 replications and 5 birds in each replication for two weeks from 7 to 21 days.results: the results of the present study showed that among the carbonates tested, the highest solubility was carbonate atlas, then carbonate alborz, and the rest of the carbonates had lower solubility (p<0.01). the highest amount of calcium was related to carbonate atlas (37.8) and then carbonate b (37.13).  the other calcium soureses had less calcium levels. carbonate atlas and alborz had less poisonus elements. calcipiure was applied as standard calcium source. the estimated bioavailability based on body weight was 99% for carbonate atlas and 98.6% in carbonate alborz. the estimated bioavailability based on the fcr for carbonate a was 121.7% and carbonate b was 92.8%. estimated bioavailability based on tibial ash was 111.9% for carbonate atlas and 106% in carbonate alborz. the estimated bioavailability based on the percentage of tibia calcium was 101.4% for carbonate a and 89.5% in carbonate alborz. the estimated bioavailability based on tibia calcium strength was 108% for carbonate atlas and 101% in carbonate alborz.conclusions: in general, the results of the present study showed that the selected carbonates have an acceptable quality as a source of calcium in poultry diets.