بررسی اثر عوامل محیطی روی صفات بیومتری ناحیه سر و گردن اسب‌های تروبرد استان گلستان

مقدمه و هدف: بیومتری برخی شاخص‌های بدن می‌تواند مشخصه‌ای برای یک نژاد خاص باشد. در میان این ویژگی‌ها می‌توان، به شاخص‌های سر و گردن اسب اشاره کرد. این شاخص‌ها، علاوه بر این که در نژاد‌های مختلف اسب تفاوت‌هایی را با یکدیگر نشان می‌دهند، در عملکرد و زیبایی حیوان نیز تاثیر گذار هستند. بلند بودن طول سر و گردن در اسب ها، باعث انعطاف پذیری حیوان شده و قابلیت عملکردی آن را افزایش می دهد. شرایط پرورش، سن، جنس و تغذیه اسب ها، عوامل مهمی برای صفات ساختار بدن هستند.مواد و روش ها: هدف از این تحقیق، بررسی اثر عوامل محیطی بر صفات بیومتری ناحیه سر و گردن اسب‌های تروبرد استان گلستان بود. بدین منظور، صفات نواحی سر و گردن 105راس اسب نژاد تروبرد به صورت تصادفی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. اسب های مورد مطالعه قرار گرفته شده در مجموع، شامل 66 نریان و 39 مادیان دارای سنین 2 تا 4 سال بودند. اسب های متعلق به شهرستان های گنبدکاووس، آق قلا و بندرترکمن به ترتیب 61، 24 و 20 راس بودند. بر اساس استاندارد سان جیاکومو و با استفاده از متر نواری خصوصیات بیومتری متعلق به 13صفت از نواحی سر و گردن اسب ها شامل طول سر، طول گوش، فاصله چشم ها، فاصله گوش تا چشم، فاصله چشم تا انتهای فک پایین، فاصله چشم تا دهان، پهنای فک، محیط پوزه، محیط ابتدای گردن، محیط وسط گردن، محیط انتهای گردن، طول خارجی گردن و طول داخلی گردن مورد اندازه گیری قرار گرفتند. آمار توصیفی، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین های حداقل مربعات به ترتیب و با استفاده از رویه means، روش مدل های خطی عمومی (glm) و آزمون توکیکرامر در سطح معنی داری 5% توسط نرم افزار آماری sas مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: پس از آنالیز داده ها، نتایج این پژوهش نشان داد که صفات طول سر، فاصله چشم ها، محیط پوزه، محیط ابتدای گردن، محیط انتهای گردن و طول خارجی گردن پراکندگی و ضریب تغییرات کمتری در مقایسه با سایر صفات داشتند. در این تحقیق، بیشترین و کمترین ضریب تغییرات به ترتیب برای صفت عرض فک (14/68%) و صفت طول سر (4/29%) برآورد شد. مقایسه میانگین های حداقل مربعات نشان داد که، سن روی صفات فاصله بین گوش تا چشم (05/0>p) و محیط ابتدای گردن (0/01>p)، جنس روی صفات فاصله بین چشم‌ها (0/05>p)، عرض فک (0/01>p)، محیط پوزه (0/01>p)، محیط انتهای گردن (0/01>p)، محیط وسط گردن (0/01>p) و محیط ابتدای گردن (0/01>p) و منطقه پرورش روی صفات طول سر (0/01>p)، فاصله بین چشم‌ها (0/05>p)، عرض فک (0/05>p)، محیط پوزه (0/05>p)، محیط انتهای گردن (0/01>p)، محیط وسط گردن (0/01>p)، محیط ابتدای گردن (0/01>p) و طول بالای گردن (0/01>p) اثر معنی دار داشت.نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که، مقادیر صفات بیومتری نواحی سر و گردن اسب های تروبرد بیشتر از سایر اسب های ایرانی بود و عوامل محیطی سن، جنس و منطقه پرورش بر روی این صفات موثر بودند. نتایج این تحقیق می تواند شاخص مناسبی برای مقایسه، انتخاب و اصلاح نژاد اسب های تروبرد باشد.

An Investigation on the Effects of Environmental Factors on Biometric Traits in the Head and Neck of Thoroughbred Horses in Golestan Province

Extended AbstractIntroduction and Objective: Biometric measures of some body dimensions can be used as indicator of a particular breed. Among these characteristics, the horse #39;s head and neck regions dimensions are of particular importance. These characteristics, in addition to showing differences among breeds of the horses, may also affect the performance and beauty of the animal. The long head and neck in horses makes the animal more flexible and increases the performance. Rearing conditions, age, sex and nutrition of the horses are important factors for body dimension traits.Material and Methods: This study was conducted to investigate the effect of some environmental factors on biometric traits of the head and neck of Thoroughbred horses in Golestan province. For this purpose, the head and neck regions dimensions of 105 randomly selected Thoroughbred horses were measured. The studied horses included 66 stallions and 39 mares ranging from 2 to 4 years of age. The number of horses in Gonbad Kavous, Aq Qala and Bandar Turkmen counties were 61, 24 and 20, respectively. According to the San Giacomo Standard and by using a tape meter, 13 biometric dimensions of the horses head and neck regions, including Head Length (HL), Ear Length (EL), Eye to Eye Width (EEW), Ear to Eye Length (EED), Eye to Jaw Length (EJL), Eye to Mouth Length (EML), Jaw Width (JW), Muzzle Circumference (MC), Head Neck Circumference (HNC), Neck Midpoint Circumference (NMC), Neck Body Circumference (NBC), Upper Neck Length (UNL) and Neck Down Length (NDL) were measured. Descriptive statistics, analysis of variance and comparison of least squares means (LSM), were obtained using Means procedure, General Linear Models (GLM) and TukeyKramer Test at a significant level of 5% by SAS statistical software, respectively.Results: The results indicated that HL, EEW, MC, HNC, NBC and UNL traits were lower dispersion and coefficient of variations compared to other traits.The highest and the lowest coefficients of variation were estimated for JW (14.68%) and HL (4.29%), respectively. Analysis of variance showed that the effect of age on EEL (p<0.05) and NBC (p<0.01), sex on EEW (p<0.05), JW (p<0.01), MC (p<0.01), HNC (p<0.01), NMC (p<0.01) and NBC (p<0.01) and rearing area on HL (p<0.01), EEW (p<0.05), JW (p<0.05), MC (p<0.05), HNC (p<0.01), NMC (p<0.01), NBC (p<0.01) and UNL (p<0.01) traits were significant.Conclusion: The results of this study showed that, the biometric dimensions of the head and neck regions of Thoroughbred horses were higher than those for other Iranian horses and environmental factors such as age, sex and rearing area had significant effects on these traits. The results of this study can be used for comparing, selecting and breeding of Thoroughbred horses of Golestan province.