تعیین ارزش تغذیه ای گیاه تلخه (acroptilon repens) در مراحل مختلف فنولوژیکی در مقایسه با علف خشک یونجه و کاه گندم در شرایط آزمایشگاهی

این پژوهش به منظور تعیین ترکیب شیمیایی، فراسنجه‌های تولید گاز، قابلیت هضم برون تنی و تجزیه پذیری شکمبه ای گیاه تلخه در مراحل مختلف فنولوژیکی (رویشی، گلدهی و بذردهی) و مقایسه آن با علف خشک بونجه و کاه گندم در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بدین منظور علف تلخه در سه مرحله رشد از مراتع قوچان تهیه شد. ترکیب شیمیایی نمونه ها مطابقروش های استاندارد تعیین شد. به منظور برآورد فرآسنجه های تولید گاز نمونه ها، از آزمون تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون تنی نمونه ها با استفاده از روش کشت بسته تعیین شد. آزمایش تجزیه پذیری شکمبه ای با استفاده از تکنیک کیسه های نایلونی انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار خاکستر، پروتئین خام، چربی خام، کربوهیدرات های غیر الیافی و بخش محلول در شوینده خنثی در مرحله رویشی تلخه بیشتر از کاه گندم بود. در این مرحله فنولوژیکی، مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی کمتر از کاه گندم و یونجه به دست آمد (‌0.0001>p). بالاترین و پایین ترین مقدار پتانسیل تولید گاز به ترتیب مربوط به تلخه در مرحله گلدهی و کاه گندم بود. فراسنجه های تخمینی شامل انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم ماده آلی در مرحله رویشی و بذردهی گیاه تلخه بیشتر از کاه گندم بود، اما با یونجه اختلاف معنی داری نداشت. مقدار قابلیت هضم ماده خشک تلخه در مرحله رویشی و بذردهی اختلافی با یونجه و کاه گندم نداشت، اما در مرحله گلدهی کمتر بود (‌0.0001>p). مقدار قابلیت هضم ماده آلی و نیز توده میکروبی تولید شده و بازده آن در مرحله رویشی گیاه تلخه بیشتر از سایر تیمارها بود (‌0.0001>p). بخش های سریع تجزیه و کندتجزیه گیاه تلخه در هر سه مرحله فنولوژیکی بیشتر از یونجه و کاه گندم بود. ضمن این که تجزیه پذیری موثر این گیاه در مرحله رویشی بیشتر از سایر تیمارها بود. بر اساس نتایج این مطالعه و با در نظر گرفتن ترکیب شیمیایی و فراسنجه های تخمیری، گیاه تلخه در مرحله رویشی ارزش تغذیه ای بالاتری داشت. در مقایسه با کاه گندم و یونجه با توجه به میزان تولید گاز و قابلیت هضم و روند تجزیه پذیری ارزش تغذیه ای آن بالاتر از کاه و نزدیک به یونجه بود که می تواند در تغذیه نشخوارکنندگان مورد توجه قرار گیرد.

Determination of Nutritional Value of Acroptilon Repens At Different Phonological Stages Compared To Alfalfa Hay and Wheat Straw in Laboratory Conditions

This research was conducted in order to determine chemical composition, gas production parameters, in vitro digestibility and ruminal degradability of Acroptilon repens at different phonological stages (vegetative, flowering and seeding) and its comparison with alfalfa hay and wheat straw in Completely Randomized Design. For this purpose, Acroptilon repens was prepared in three stages of growth from Quchan pastures. The chemical composition of the samples was determined using the standard methods. The gas production test was used to estimate the gas production parameters of samples. In vitro digestibility of samples was determined by the batch culture method. Ruminal degradability trial was carried out by the nylon bag technique. The amount of Ash, crude protein (CP), Ether extract (EE), non fiber carbohydrates (NFC) and neutral detergent soluble (NDS) at vegetative stage of Acroptilon repens were higher than wheat straw. At this phonological stage, neutral detergent fiber (NDF) and acid detergent fiber (ADF) were lower than wheat straw and alfalfa hay (p<0.05). The highest and lowest values of gas production potential were related to Acroptilon repens at flowering stage and wheat straw respectively (p<0.05). Estimated parameters including metabolizable energy (ME) and organic matter digestibility (OMD) at vegetative and seeding stages of Acroptilon repens were higher than wheat straw (p<0.05), but had no significant difference with alfalfa hay. The amount of dry matter digestibility of Acroptilon repens at vegetative and seeding stages did not differ with alfalfa hay and wheat straw, but was lower at flowering stage (p<0.05). OMD, microbial biomass (MB) and its efficiency (EMB) at vegetative stage of Acroptilon repens was higher than other treatments (p<0.05). Washout fraction (a) and potentially degradable fraction (b) of Acroptilon repens in all phonological stages was higher than alfalfa hay and wheat straw, meanwhile degradability of this plant at vegetative stage was higher than other treatments (p<0.05). Based on the results of this study and considering the chemical composition and fermentation parameters, Acroptilon repens at vegetative stage had higher nutritional value.