ویژگی‌های مارکوفی بارش‌های ایران

هدف از این پژوهش تحلیل و بررسی ویژگی‌ دوره‌های خشک و مرطوب ایران با بهره‌گیری از یک مدل آماری پیش‌بینی موسوم به زنجیره‌ی مارکوف است. داده‌های این تحقیق از پایگاه داده‌ی اسفزاری است. این داده‌ها شامل 7187 پیکسل و مدت 15991 روز از 1/1/1340 تا 11/10/1383 می‌باشد. با انجام آزمون خی‌دو برازش داده‌ها با مدل مرتبه‌ی اول زنجیره‌ی مارکوف دو حالته تایید گردید. به دلیل کاربرد داده‌های یاخته‌ای و به منظور اطمینان بیشتر به صحت نتایج، آستانه‌ی 5/0 میلی‌متر برای تمایز یک روز مرطوب از روز خشک درنظر گرفته شد. ابتدا ماتریس فراوانی انتقالات تشکیل و سپس با روش حداکثر درست‌نمایی ماتریس احتمال انتقال ساخته شد. آنگاه با تعیین عناصر p (احتمال وقوع بارش) و q (احتمال عدم وقوع بارش) ویژگی‌های مارکوفی محاسبه شد. احتمالات ساده، ایستا و اقلیمی نیز در این نوشتار مقایسه گردید. دوره‌های بازگشت تری و خشکی و نیز دوره‌های بازگشت دو و سه روزه بارش محاسبه و نقشه‌های آن تهیه گردید. نتایج نشان داد برای تمامی ماه‌ها و فصول احتمال عدم وقوع بارش بیشتر است و برای هیچ یک از ماه‌های دوره‌ی مورد مطالعه فراوانی روزهای خشک کمتر از 21 روز نیست. طولانی‌ترین دوره‌ی تر مورد انتظار برای ماه اسفند 99/1 روز و طولانی‌ترین دوره‌ی خشک مورد انتظار مربوط به تیر ماه با 32/40 روز است. چرخه‌ی هوایی زمستان نشان داد که بعد از هر 74/5 روز خشک، 97/1 روز مرطوب رخ خواهد داد.