تحلیل عدم انطباق فضایی کار و سکونت در مناطق 22 گانه شهرداری تهران

یکی از نظریه‌هایی که فقر و نابرابری را پس از جنگ جهانی دوم و بازساخت شهری در آمریکا در دوگانگی حومه و شهر مرکزی موردمطالعه قرار داد، نظریه عدم انطباق فضایی است. به‌رغم نقش زمینه ناشی از نابرابری نژادی - قومی و تضاد حومه - شهر مرکزی در شکل‌گیری نظریه مذکور، شاخص‌های اصلی عدم انطباق فضایی بر نبود تناسب بین دستیابی به شغل با مزایای کافی برای دسترسی به مسکن قابل استطاعت و باکیفیت دلالت دارد. این به آن معناست که زمینه‌ها، ساختارها و فرایندهای نابرابری ساز از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت و نبود تناسب بین مزایای کار و دسترسی به مسکن فضاهای فقر را بازنمایی می کند. هدف تحقیق حاضر آشکارسازی عدم انطباق فضایی بین دو شاخص مذکور در مناطق کلان‌شهر تهران است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف در زمره تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش نیز از ماهیت توصیفی - تحلیلی برخوردار بوده است. داده‌های عمده موردنیاز شامل گروه‌های عمده شغلی و وضعیت مسکن در سرشماری‌های رسمی نفوس و مسکن بوده که با استفاده از توابع فضایی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. تحلیل یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد بین قشربندی شغلی و کیفیت سکونت در مناطق شهرداری تهران رابطه مستقیمی وجود دارد. به‌نحوی‌که کانون‌های تراکم اقشار فرودست و کارگری که از مشاغل با مزایای مناسبی محروم‌اند در گستره‌های مسکونی باکیفیت نامناسب و بافت‌های فرسوده شکل گرفته‌اند. بر این اساس در مناطق جنوبی تهران، عدم تناسب بیشتری بین دستیابی به کار مناسب و دسترسی به مسکن باکیفیت مشاهده می‌شود. درحالی‌که مناطق شمالی تهران از دستیابی به کار مناسب و دسترسی به مسکن باکیفیت تناسب بسیار بیشتری وجود دارد. نتیجه نهایی بیانگر آن است که دو شاخص اصلی موردبررسی، «تله‌های فضایی فقر» که کانون اصلی مسائل اجتماعی- فضایی در گستره‌های درون‌شهری هستند را به‌خوبی آشکار و بازنمایی می‌کنند.

analysis of spatial mismatch of job and residence in 22 regions of tehran municipality

one of the theories that studied poverty and inequality after world war ii and urban reconstruction in america in the duality of the suburbs and the central city is the theory of spatial mismatch. despite the role of the background caused by racial-ethnic inequality and the contrast between the suburbs and the central city in the formation of the aforementioned theory, the main indicators of spatial mismatch indicate the lack of appropriateness between obtaining a job with sufficient benefits to access affordable and quality housing. this means that the backgrounds, structures and processes of inequality are different from one society to another and the lack of proportionality between the benefits of work and access to housing represents the spaces of poverty. the aim of the current research is to reveal the spatial mismatch between the two mentioned indicators in the metropolitan areas of tehran. the current research is applied research in terms of its purpose and descriptive-analytical in terms of its method. the main data required include major occupational groups and housing status in official population and housing censuses, which have been analyzed using spatial functions. the analysis of the research findings shows that there is a direct relationship between occupational stratification and the quality of residence in tehran’s municipal areas. in such a way that the concentration centers of the lower classes and workers who are deprived of jobs with suitable benefits have been formed in residential areas with poor quality and worn-out textures. based on this, in the southern regions of tehran, there is a greater disproportion between getting a suitable job and access to quality housing. while in the northern areas of tehran, there is much more suitable work and access to quality housing. the final result shows that the two main indicators investigated well reveal and represent the «spatial traps of poverty» which are the main focus of socio-spatial issues in inner city areas.