تحلیل قابلیت دسترسی به خدمات در نقاط روستایی و مدل سازی ساختاری عوامل موثر بر آن مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان تبریز

دسترسی نقش مهمی در توسعۀ روستایی دارد چرا که بین توسعه روستا با دسترسی به امکانات و خدمات زیربنایی رابطه معناداری وجود دارد. روستاهایی که دسترسی کمتری به خدمات ضروری و به ویژه حمل ونقل دارند با تنگناهای ساختاری و اجتماعی اقتصادی زیادی روبرو می شوند که خود از موانع توسعۀ پایدار روستایی است. تحقیق حاضر بر آن است تا ضمن تحلیل قابلیت دسترسی، عوامل موثر بر آن را موردبررسی قرار دهد. برای این منظور، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی موردتوجه قرار دارد. جامعه آماری تحقیق روستاهای بخش مرکزی شهرستان تبریز (52 روستا) می باشد که داده های موردنیاز برای واحد تحلیل روستا از دهیاران جمع آوری گردیده است. بعد از ارزیابی روایی بر اساس نظر متخصصان و تایید چارچوب عملیاتی تحقیق از نظر ایشان و نیز ارزیابی پایایی پرسشنامه تحقیق، جمع آوری داده ها انجام گردید. به منظور تعیین روابط علت ومعلولی میان شاخص های ارزیابی قابلیت دسترسی از تکنیک دیماتل برای ارزیابی قابلیت دسترسی در روستاهای موردمطالعه از تحلیل فرایند شبکه ای (anp) و برای بررسی نقش عوامل در قابلیت دسترسی نقاط روستایی، از مدل‌سازی معادلات ساختاری (sem) در نرم‌افزار amos.24 استفاده شد. نتیجه اولیه تحقیق تعیین قابلیت دسترسی روستاها نشان داد که روستای مایان سفلی از بیشترین میزان قابلیت دسترسی برخوردار است و نتیجه نهایی تحقیق تعیین نقش عوامل در قابلیت دسترسی روستایی است که بر اساس آن عوامل فاصله از شهر، مرکزیت خدماتی و وضعیت اجتماعی روستا بیشتر از سایر عوامل در قابلیت دسترسی موثر هستند.

an analysis of accessibility to services in rural areas and structural modeling of factors affecting it; case study: central district of tabriz county

access, plays an important role in rural development as there is a meaningful relationship between rural development and access to infrastructure services. villages that have less access to essential services, especially transport, faced with a lot of structural and socio-economic constraints, which are obstacles to sustainable rural development. the present study seeks to examine the accessibility and the factors affecting it. accordingly, it is considered with descriptive-analytic research method. the statistical population of the study, consisted of villages in the central district of tabriz county (52 villages) that there needed data were gathered from rural municipals. after validity and reliability of the research, in order to evaluate accessibility, we used the dematel technique and anp, then to assess the role of different elements in accessibility of rural areas, we used sem in amos software. initial results of rural accessibility survey showed that the mayan sefli village had the highest accessibility and the final result of the research are determining the role of factors in rural accessibility based on factors such as distance from the city, service centers and social status of the village are more effective than other factors in accessibility.