بررسی سیل استان گلستان از دیدگاه همدیدی و آماری ( مطالعه موردی: اسفند 1397)

سیل یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی به‌حساب می آید و همه‌ساله خسارات گسترده ای را به منابع مالی و انسانی کشور وارد می آورد. بخش های عمده ای از کشور ایران، همواره در معرض خطر وقوع سیل قرار دارند. در این بین، حوضه آبریز گرگان و اترک از اهمیت بیشتری برخوردار است، به‌طوری‌که در سال های اخیر چندین مورد سیل مخرب در استان گلستان رخ داده که موجب تلفات انسانی و خسارت اقتصادی فراوانی شده است. هدف از این مطالعه بررسی و آشکارسازی شرایط اقلیمی، همدیدی و ترمودینامیکی حاکم بر رخداد سیل اسفند 1397 در استان گلستان به‌منظور شناسایی سامانه هایی جوی است که منجر به سیل هایی نظیر سیل فوق بشود. این بررسی شامل تحلیل آماری ایستگاه های استان (گرگان، گنبدکاووس، بندرترکمن، علی آبادکتول، هاشم‌آباد، کلاله و مراوه تپه)، محاسبه دوره برگشت بارش ها طی دوره آماری موجود هر ایستگاه، تحلیل نقشه های همدیدی در روز رخداد سیل و نیز محاسبه شاخص های ناپایداری ایستگاه گرگان می باشد. نتایج آماری نشان داد که ایستگاه های گرگان و گنبدکاووس هرکدام با بیشترین بارش از نوع حدی در اسفند 1397، دارای دوره برگشت 800 و 400 سال بودند. همچنین در روز 27 اسفند بالاترین میزان شاخص ناپایداری گرگان با مقادیر 26 =k درجه سلسیوس، 07/ 2 =pw سانتی متر و 48 =tt همراه با نم نسبی زیاد در سطح زمین (حدود 80 درصد) به‌دست‌آمده است. تحلیل نقشه های همدیدی مبین افت شدید فشار سطح دریا و ارتفاع تراز میانی به همراه یک ناوه عمیق در منطقه موردمطالعه در اواخر اسفند 97 بوده که در نهایت منجر به بارش های فرین و رخداد سیلاب در منطقه شده است.

study of the flood in golestan province from a statistical and synoptics point of view (case study: march 2019)

flood is one of the most destructive natural phenomena. every year it brings extensive losses to the country’s financial and human resources. in our country, major parts of iran’s provinces are always at risk of flooding. the gorgan and atrak catchments have also become more important, as several floods have occurred in golestan province in recent years, causing many deaths and economic losses. the purpose of this study was to investigate the synoptic and thermodynamic conditions of the march 2019 flood event in golestan province in order to atmospheric system that lead to such floods. this study includes statistical analysis of provincial stations (gorgan, gonbadkavus, aliabadkatol, hashemabad, kalale, maravetape and bandaretokman), calculating of the return period of precipitation during the available statistical period of each station, analysis of synoptic maps on the day of the flood event, the analysis of satellite images of the days involved in the flood, and calculation of instability indices of the gorgans’s station. statistical results showed that gorgan and gonbadkavus stations, with the highest amount of rainfall in march 2019, had a return period with 800 and 400 years respectively. also the highest amount index of gorgan with values of k=26°c, pw= 0.27 cm and tt= 48 was obtained with high relative humidity (about 80%). the analysis of the synoptic maps showed the severe sea level pressure and mid- level height drop with a deep trough in the study area, which led to extreme rainfall.