تغییرات زمانی سنجه‌های سیمای سرزمین پوشش گیاهی جوامع حاشیه رودخانه قره‌سو استان اردبیل

هدف از این پژوهش، ارزیابی تغییرات زمانی پوشش گیاهی جوامع حاشیه رودخانه قره‌سو استان اردبیل با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین در یک بازه زمانی 8 ساله است که برای برنامه‌ریزی‌های حفظ اکوسیستم رودخانه و مطالعه مورفولوژی آن اهمیت است. تهیه نقشه پوشش حاشیه رودخانه قرسو از تصاویر googleearth برای سال‌های 2011، 2016، 2019 به‌دلیل وضوح تصاویر استفاده شد. به‌منظور ارزیابی ارتباط بین سنجه‌های سیمای سرزمین در دوره‌های زمانی مورد بررسی از تحلیل همبستگی در محیط برنامه‌نویسی r استفاده شد. نمقدار سنجه پیوستگی سیمای سرزمین 91.52 درصد به 95.49 درصد در این منطقه طی دوره مورد مطالعه  که نشان‌دهنده افزایش یکپارچگی و بهبود پیوستگی در سیمای سرزمین می‌باشد. ارزیابی تعداد لکه در تحقیق حاضر روند افزایشی را نشان داد که بیش‌ترین مقدار برای بازه زمانی 2019 بوده است. هم‌چنین نتایج تغییرات عرض رودخانه قره‌سو نشان داد که عرض رودخانه در سال 2019 به‌ترتیب با حداکتر و حداقل 27.43 و 3.97 است. مقایسه مقادیر عرض رودخانه در سه دوره مطالعاتی نشان‌دهنده روند افزایشی در عرض رودخانه می‌تواند ناشی از محدود شدن عرض رودخانه توسط فعالیت‌های انسانی و یا حفاظت کناره‌ها برای حفاظت از اراضی کشاورزی در برابر تعریض کناره‌ها باشد. هم‌چنین همبستگی عرض رودخانه نشان داد که بین دوره زمانی 2019 و 2016 همبستگی 0.63 و در سطح 0.001 معنی‌دار می‌باشد. کم‌ترین همبستگی بین دوره زمانی 2019 و 2011 با مقدار عددی 0.30 در سطح 5 درصد محاسبه شد. در حالت کلی نتایج تغییرات در جوامع حاشیه رودخانه را می‌توان با پیشروی عملیات کشاورزی تا نزدیک حریم رودخانه مرتبط دانست.

temporal variations landscape metrics of vegetation riparian areas in gharesou river, ardabil province

the purpose of this study was to evaluate the temporal variations of vegetation cover of gharesou river riparian area in ardabil province using landscape metrics over a period of 8 years which is important for morphology assessment and river ecosystem protection planning and management. the google earth imagery for the years 2011, 2016, 2019 due to their live view and high resolution were used to map the gharesou river riparian area vegetation. correlation analysis in r environment was used to evaluate the relationship between landscape metrics in the study time period. the results showed that there is an increase in the number of patches, which showed an increase in landscape fragmentation of the riparian area vegetation. landscape connectivity index was 91.52% to 95.49% in this region during the study period, indicating the removing small patches of vegetation communities around the river. the number of patches in the present study showed an increasing trend, which was the highest amount at 2019 year. the results of changes in the width of the gharesou river showed that the river width in 2019 was 27.43m and 3.97 m, respectively. comparison of river width values ​​over the three study periods indicates an increasing trend in river widths, which may be due to the limitation of river width by human activities or the protection of river banks to protect agricultural lands against flooding effect. also, the correlation of river width showed that the correlation between time period 2019 and 2016 was 0.63 and significant at 0.001 levels. the lowest correlation between the period 2019 and 2011 was 0.30 at 5% significant level. in conclusion, the results of changes in riparian area communities can be linked to the extension of agricultural land adjacent to the main river course.