تحلیل و تبیین فضایی پراکنده‌رویی در شهرهای صنعتی (مطالعه موردی: بندر ماهشهر)

این تحقیق با هدف تحلیل و تبیین فضایی پراکنده رویی بندر ماهشهر طی سال های (1400-1360) انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف گذاری کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل های کراس تب، ضریب کاپا، قطاعی، هلدرن و مدل زنجیره ای markov استفاده شده است. در این راستا، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از نرم افزارهای envi 5.3، terrset، arc/gis و google map استفاده شده است. محدوده جغرافیایی این پژوهش شهر ماهشهر طبق سرشماری سال 1395 می باشد. ضریب کاپا نقشه تغییرات فضایی بندر ماهشهر برای 1360، 1380 و 1400 به ترتیب برابر با 0.88، 0.94 و 0.94 به دست آمده است.  نتایج این پژوهش نشان می دهد طی سال های 1380 تا 1400 حدود 75 درصد از رشد شهر ماهشهر مربوط به افزایش جمعیت و 25 درصد آن مربوط به رشد افقی و فیزیکی است. الگوی گسترش پراکنده رویی بندر ماهشهر در جهت های شمالی، شمال غربی، غربی و جنوب غربی به صورت خوشه ای در حال گسترش می باشد. طبق نتایج پیش بینی برای افق زمانی 1420، رشد بندر ماهشهر از 1657 هکتار در سال 1400 به 2530 هکتار در سال 1420 خواهد رسید. در صورت عدم مدیریت بهینه پراکنده رویی بندر ماهشهر باغات و اراضی زارعی آن در آینده نه چندان دور دچار تغییرات زیادی خواهد بود و این امر با توجه به وضعیت اقلیمی شهر و گرمایش جهانی زمین آثار سوئی را بر ساکنین این شهر در پی خواهد داشت.

analysis and explanation sprawl in industrial cities (case study: bandar mahshahr)

this research has been carried out with the aim of analyzing and explaining the spatial distribution of mahshahr port during the years (1981-2021). the research method is descriptive-analytical and practical in terms of targeting. for data analysis, cross-tab, kappa coefficient, sectorial, heldren and markov chain models were used. in this regard, envi 5.3, terrset, arc/gis and google map software were used to analyze the obtained information. the geographical scope of this research is the city of mahshahr according to the census of 2015. kappa coefficient of mahshahr port spatial changes map for  1981, 2001 and 2021 is equal to 0.88, 0.94 and 0.94 respectively. the results of this research show that during the years 2001 to 2021, about %75 of the growth of mahshahr city is related to population increase and %25 is related to horizontal and physical growth. the spreading pattern of mahshahr port is expanding in the form of clusters in the north, north-west, west and south-west directions. according to the forecast results for the time horizon of 2041, the growth of mahshahr port will reach from 1657 hectares in 2021 to 2530 hectares in 2041. if there is no optimal management, the dispersal of mahshahr port and its agricultural lands will undergo many changes in the not-so-distant future, and this will have adverse effects on the residents of this city due to the climatic condition of the city and global warming.