تبیین نقش مولفه‌های ژئوپلیتیکی تاثیرگذار بر آمایش مناطق مرزی (مطالعه موردی: استان آذربایجان‌غربی)

مولفه‌های ژئوپلیتیکی در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی-فرهنگی دارای اثرات غیرقابل انکاری بر آمایش مناطق مرزی هستند که ممکن است در نقاط مختلف مناطق مرزی دارای کارکردهای متفاوتی باشند. پژوهش حاضر با هدف کلی شناسایی مولفه‌های ژئوپلیتیکی تاثیرگذار بر آمایش مناطق مرزی در شهرستان‌های استان آذربایجان غربی صورت گرفته است. پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی بوده که با استفاده از آزمون‌های آماری، تحلیل مسیر و مدل تصمیم‌گیری پرومته اقدام انجام گرفته است. نتایج یافته‌های پژوهش نشان داد که متغیرهای اجتماعی با مقدار 0/811=r، اقتصادی 0/562=r، سیاسی با 0/851=r در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفتند. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که به ترتیب مولفه‌های سیاسی با 0/96، مولفه‌های اجتماعی و فرهنگی با 0/93 و مولفه‌های اقتصادی با 0/36، اثرگذاری مستقیم در تحقق آمایش مناطق مرزی استان آذربایجان غربی دارند. در نهایت نتایج مدل پرومته نشان داد که به ترتیب شهرستان سردشت، ماکو، اشنویه، پیرانشهر، ارومیه، سلماس، خوی، سیه چشمه، سردشت از نظر آمایش مناطق مرزی در اولویت‌های اول تا نهم قرار دارند. بنابراین با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود اقدامات تامینی و امنیتی با رویکرد، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی-فرهنگی صورت پذیرد.

Explaining the Role of Geopolitical Components Affecting spatial planning of border regions (Case Study: West Azarbaijan Province)

The present study aims at identifying geopolitical components affecting the spatial planning of border regions in the East Azarbaijan province. The research is an applied research that has been carried out using statistical tests, path analysis and Promethean decision making model. The results of the research showed that social variables with r = 0.811, r = 0.662, political, r = 0.851, ranked first to third. The results of path analysis also showed that political components with 0.96, social and cultural components with 0.93 and economic components with 0.36, have a direct effect on the realization of eastern Azarbaijan province boundaries. Finally, the results of the Prometheus model showed that Sardasht, Maku, Oshnaviyeh, Piranshahr, Orumiyeh, Salmas, Khoy, Siah Cheshmeh and Sardasht, respectively, are in the first to the nineteenth priorities. Therefore, according to the findings of the research, it is suggested that security and security measures are implemented with economic, political, and sociocultural approaches.