شبیه‌سازی مولفه‌های هیدرولوژیکی حوضه آبخیز رودخانه دز به تفکیک طبقات کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم Sufi-2

شناخت اجزای اصلی بیلان آبی حوضه‌های آبخیز و تحلیل رفتار هیدرولوژیکی آن‌ها از ارکان اساسی هرگونه برنامه‌ریزی و مدیریت در حیطه مهندسی منابع آب می‌باشد. امروزه نگاه به آینده لزوم استفاده از فناوری‌های نوین در مدلسازی هیدرولوژی حوضه‌های آبخیز را بیش از بیش مطرح نموده است. هدف از این پژوهش، شبیه‌سازی مولفه‌های هیدرولوژیکی در طبقات متنوعی از کاربری اراضی در حوضه آبخیز رودخانه دز می‌باشد. از آن‌جا که ابزار مورد استفاده در پژوهش مدل هیدرولوژیکی swat و الگوریتم sufi2 بوده لذا پایگاه داده مورد استفاده طیف وسیعی از داده‌های ورودی را شامل شده است. به منظور مشخص کردن سطح حساسیت مدل به پارامترهای ورودی، آنالیز حساسیت به روش سراسری انجام شد. سپس با تعدیل کردن پارامترهای منتخب و با استفاده از جریان مشاهده‌ای، مدل به ترتیب برای دوره‌های 2007 - 1994 و 2013 - 2008 واسنجی و اعتبارسنجی شد. ضرایب ns، r2، pfactor و rfactor توانایی مدل را در شبیه‌سازی جریان رودخانه در حوضه مورد مطالعه تایید نمودند. بررسی خروجی‌های مدل نشان دادند که مناطق با کاربری جنگل بالاترین سهم را در تغذیه آبخوان دارند و زمین‌های بایر بیشترین رواناب سطحی را ایجاد می‌کند. رواناب سطحی بیشترین نقش را در ایجاد جریان اصلی رودخانه داشته و بعد از آن جریان پایه در این زمینه موثر بوده است. تغییر کاربری جنگل به مرتع و اراضی کشاورزی موجب تغییر در مولفه‌های هیدرولوژیکی حوضه خواهد شد و نتیجه این تغییر بصورت افزایش در رواناب سطحی، کاهش تغذیه منابع آب زیرزمینی و کاهش آب پایه رودخانه می‌شود. مدل swat می‌تواند به عنوان یک مدل پیشرو در مطالعات مدیریت حوضه‌های آبخیز مورد استفاده قرار گیرد.

Simulation of the Hydrological Components of Dez River Basin by the classification of Land Use Categories Using SUFI-2 Algorithm

Understanding the main components of the watershed water basin and analyzing their hydrologic behavior are among the key components of any planning and management procedures in the field of water resources engineering. Today, the need to use modern technologies in hydrological modeling of watersheds has been discussed more than before. The purpose of this study is the simulation of hydrological components in various land use categories in the catchment area of the Dez river basin. Since the tool used in the research is the SWAT model and the SUFI2 algorithm, the database used include a range of input data. In order to determine the level of sensitivity of the model to the input parameters, global sensitivity analysis was performed. Then, by adjusting the selected parameters and using the observation current, the model was calibrated and validated for the periods 2007 1994 and 2013 2008, respectively. The coefficients of NS, R2, Pfactor and Rfactor confirmed the modelchr('39')s ability to simulate river flow in the studied basin. The results of the model showed that the areas with forest use share the highest contribution to aquifer nutrition, and the barren lands have the highest surface runoff. Surface runoff has the leading role in creating the main stream of the river and after that the main flow has been effective in this area. The forest use change to Agricultural lands and pasture will change the hydrological parameters of the basin, and the result of these changes will lead to the increase in the surface runoff, the reduction of nutrition of groundwater resources and the reduction of river basin water. The SWAT model can be used as a precursor model in watershed management studies.