تعیین الگوی پیچان‌رودی رودخانه‌ قره‌سو با استفاده از شاخص‌های ضریب ‌خمیدگی و زاویه ‌مرکزی (محدوده روستای‌ انزاب تا پل‌سامیان)

مطالعه رفتار و الگوی پیچان‌رودی رودخانه‌ها به‌منظور جلوگیری از خطرات احتمالی از جمله سیلاب، ناپایداری بستر و حرکات پیچان‌رودی امری ضروری است. در این پژوهش رودخانه‌ قره‌سو واقع در استان اردبیل، بازه مکانی روستای ‌انزاب تا پل‌سامیان، به‌طول 16.70 کیلومتر، مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور تعیین الگوی این رودخانه از ضریب‌خمیدگی (به‌روش لئوپولد) و نیز زاویه‌‌مرکزی (به‌روش کورنایس)، استفاده شد. باید اشاره شود که تحقیق در این خصوص در منطقه مورد مطالعه انجام نشده است. علاوه بر این رودخانه قره‌سو، در استان اردبیل به‌شدت تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی است، لذا مطالعه تغییرات این شاخص‌ها در بازه‌های مختلف مکانی می‌تواند مفید باشد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین ضریب‌خمیدگی در محدوده‌ مورد مطالعه برابر 1.47 می‌باشد، که بیانگر بالا بودن نسبت پیچ ‌وخم رودخانه است. اما با توجه به ضرایب به‌دست آمده با روش‌های مورد استفاده نشان می‌دهد که 71.11 درصد مئاندرها با ضریب‌خمیدگی 1.5-1، به طبقه مئاندری ‌کم تعلق دارند. در حالی‌که 17.78 درصد از مئاندرها، ضریب‌خمیدگی 1.25 و 11.11 درصد از مئاندرها ضریب‌خمیدگی بزرگ‌تر از 2 را نشان می‌دهد. این بدین معناست که در منطقه مورد مطالعه حداقل 5 مئاندر از 24 مئاندر وجود دارد که مستعد تبدیل شدن به دریاچه نعل‌اسبی را دارند. لذا ضرورت تثبیت کناره‌ها و بستر رودخانه مذکور از طریق روش‌های مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می‌نماید

Determination of Meander Pattern in Gharehsou River Using Sinuosity Coefficients and Central Angle in Anzab-Samian Bridge reach

Most of residential areas, population centers, and agricultural lands are located along the rivers and especially on the river terrace, which are affected by river dynamics, discharge changes, and flood hazards, bed fluctuations and meander variations. Therefore, it is necessary to study the behavior and pattern of meander movements of rivers in order to avoid potential hazards. The current research conducted in a reach of Gharehsou River in Ardebil province and the field measurements were done at adjacent to Anzab village to the Samian Bridge. In order to determine the pattern of this river, the Leopold Sinuosity Factor and the central angle calculated using Cornice method were used in this study. The results showed that the average of the Sinuosity Factor in the study area was 1.47, Which indicates the high ratio of river sinuosity. It also indicates the spatial variation of meanders evolution is not the same over the studied reach. The values of obtained Sinuosity factor using the employed methods showed that the %71.11 of meanders (32 meanders) with sinuosity factor of 11.5 belong to the category of low meander degree. While, the %17.78 of meanders (8 Meanders) had the sinuosity factor of 1.52. The remained 5 meanders (%11.11 of the identified meanders) had the sinuosity values greater than 2. This means that there are at least 5 meanders in the study area that are susceptible to becoming an oxbowlake. Therefore, it is necessary to stabilize the stream banks and river bed of the study reach through structural management and engineering methods.