تحلیل تناسبات فضایی، فضاهای باز و سرپوشیده شهرک‌های مسکونی بر مولفه کارایی کیفیت محیط با رویکرد منطق فازی (مطالعه موردی: ناحیه ششم منطقه پنج تهران)

توجه به مجتمع‌های مسکونی موجب شده است تا امروزه دسترسی به مسکن مناسب و استاندارد به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه به شمار آید، از مهمترین مقوله‌های مرتبط به شهرک‌های مسکونی کیفیت محیط می‌باشد. در همین راستا ضرورت توجه به مولفه‌های کیفیت محیط همچون؛ کارایی موجب گردید تا پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل ‌تناسبات فضاهای سبز، دسترسی و سرپوشیده بر مولفه کارایی کیفیت محیط شهرک‌های مسکونی، تلاش نماید تا ضمن بررسی وضعیت موجود، زمینه شناخت، برنامه‌ریزی و طراحی مطلوب‌تر را برای برنامه ریزان و طراحان این عرصه فراهم سازد. روش تحقیق، ترکیبی از توصیفی تحلیلی، پیمایشی و شبه آزمایشی از نوع شبیه‌سازی است. داده‌های مربوط به نمونه‌های پژوهش با شیوه پیمایشی و سایر داده‌ها با استفاده از منابع مکتوب و مطالعات اسنادی به دست آمدند و ابزارهای گرد‌آوری داده‌ها با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر نقشه‌هایgis و خروجی‌های نرم‌افزار autocad 2018 می‌باشند و شبیه‌سازی یا مدل‌سازی در نرم‌افزار revit architectural 2018انجام گردید و سپس در نرم‌افزارexcel 2013 بررسی و تحلیل تناسبات با کمک خروجی‌های شبیه‌سازی شده و نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی انجام گردید و با روش منطق فازی در نرم‌افزارmatlab 2016 تحلیل صورت پذیرفت و جامعه نمونه بر اساس شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای فضاهای باز و سرپوشیده استخراج و شهرک‌های مسکونی انتخاب‌شده در ناحیه ششم منطقه پنج تهران و شهرک‌های مسکونی همچون آپادانا، اکباتان فاز دو، اکباتان فاز یک و سه می‌باشند. این مقاله با هدف شناسایی نقش تناسبات فضاهای باز و سرپوشیده شهرک ‌های مسکونی بر ارتقای کیفیت محیط، شامل کارایی با استفاده از روش منطق فازی چند معیاره ممدانی مورد تجزیه تحلیل قرارگرفت. پس از تجزیه‌ تحلیل داده‌ها نتایج بررسی نسبت‌های فضایی در سه نمونه شهرک مسکونی ناحیه ششم منطقه پنج تهران با مولفه کارایی کیفیت محیط نشان می‌دهند که تنها با کاهش نسبت توده (فضاهای سرپوشیده) و افزایش نسبت فضا (فضاهای دسترسی و سبز) نمی‌توان به افزایش مولفه‌های کیفیت محیط دست پیدا کرد، بلکه افزایش مولفه‌های کیفیت محیط در ارتباط مستقیم با رعایت تناسبات فضایی بین نسبت‌های توده و فضا می‌باشند.

Analysis of spatial appropriateness, green spaces, accessibility and enclosed residential towns on the performance component of the quality of environment with fuzzy logic approach (case study: district 6 in region 5 of Tehran)

. The research method used in this research is descriptiveanalytical, survey and quasiexperimental of simulation kind. Data from research samples with survey method and other data were obtained using written sources and documentary studies and collection tool was selected according to the research objectives based on GIS maps and AutoCAD software outputs and simulation tools or the modeling in Revit software and then were investigated in Excel and the analysis of appropriateness was carried out with the help of simulated outputs and twodimensional and threedimensional maps and, a fuzzy logic method was used in MATLAB software, and the sample population is extracted based on a stratified sampling method and the selected residential settlements were in the sixth district of region 5 of Tehran and these residential settlements including Apadana, Ekbatan Phase II and Ekbatan Phase I and III. This article was analyzed with the aim of identifying the role of open and enclosed spaces for residential complexes on improving the quality of the environment, including efficiency by using field multicriteria fuzzy logic method. After analyzing the data, the results of studying the spatial ratios in three samples of residential area in Tehranchr('39')s 5th district with the performance component of the quality of the environment show that by decreasing the mass ratio (indoor spaces) and increasing the ratio of space (access spaces and green), increasing the quality of the environment cannot be reached, but also increasing the quality of the environment is in direct contact with the observing the proportionality component of the space between the mass and space proportions