مطالعه فرسایش پذیری کناره و عوامل موثر بر آن در رودخانه لاویج (استان مازندران، چمستان)

عقب‌نشینی کناره کانال یک فرآیند مهم در مورفودینامیک رودخانه است که تغییرپذیری کانال، تکامل دشت سیلابی و توسعه زیستگاه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.هرساله سازه‌های عمرانی و زمین‌های کشاورزی که حاشیه رودخانه لاویج قرار دارند با خطرات ناشی از تغییر بستر مواجه‌اند. ازاین‌رو وجود روشی قابل‌اعتماد برای تعیین میزان عقب‌نشینی و پیش‌بینی پایداری کناره ضروری به نظر می‌رسد. در این مطالعه باهدف بررسی میزان خطر فرسایش کناری و شناسایی مناطق مستعد فرسایش کناری در رودخانه لاویج، با استفاده از مدل‌های behi و nbs خطر‌پذیری فرسایش کناری در 7 مقطع از این رودخانه بررسی شد. نتایج مدل nbs با استفاده از شاخص (tnb/tbkf)نشان داد میزان فرسایش‌پذیری کناره رودخانه لاویج در تمام بازه‌های موردمطالعه، به‌جز مقاطع 2و6 همه مقاطع دارای شدت فرسایش خیلی زیاد و زیاد می‌باشند. بر اساس شاخص (dnb/dbkf) میزان فرسایش‌پذیری کناره رودخانه لاویج به‌جز مقاطع 4و5 تقریبا با روند فرسایشی به‌دست‌آمده از شاخص اول (tnb/tbkf) هم‌خوانی دارد. بر اساس مدل behi مقاطع 5،4،3،1و6 وضعیت ناپایداری کناره را زیاد نشان می‌دهند و استعداد زیادی برای فرسایش کناری و تولید رسوب دارند.همچنین مقطع 2وضعیت ناپایداری را متوسط نشان می‌دهدمقطع 7 و 2 وضعیت ناپایداری خیلی زیاد را نشان می‌دهد که استعداد خیلی زیاد برای فرسایش کناره‌ای و تولید رسوب دارد. درنهایت جهت بررسی میزان انطباق نتایج با استفاده از آزمون آماری کروسکالوالیس باهم برازش داد شد و نتایج نشان داد هر سه شاخص در ارزیابی فرسایش کناری در هر مقطع تقریبا یکسان عمل کرده‌اند.

Study of Bank erodibility and its effective factors in the Lavij River (Mazandaran Province, Chamestan)

Channel retreat are an important process in the river's morphodynamics, which affects channel variation, flood plain development and habitat development. Structures and farmland the border of the Lavij River Faces the risks of river bed change every year. Therefore, there is a need for a reliable method to determine the river bank retreat and predict the river bank Stability. In this study, with the aim of investigation of the risk of erosion and identification of areas susceptible to erosion in the Lavij River, Using BEHI and NBS models, the risk of side erosion was determined in 7 sections of this river. The results of the NBS model using the tnb / tbkf index showed that the rate of erosion of the Lavij river bank in all studied cross sections, except for cross sections 2 and 6 ,erosion rate is high and very hight. According to the indicator (dnb / dbkf), the bank erosion rate of the Lavij River, except for sections 4 and 5, is approximately consistent with the erosion trend obtained from the first index (tnb / tbkf). According the BEHI model, cross sections 5, 4, 3, 1 and 6 show a high incidence of instability and have a great potential for bank erosion and sediment production. Also, cross section 2 shows the medium instability status. Cross Section 7 and 2 show a high degree of instability, which has a high potential for bank erosion and sediment production. Finally, KruskalWallis statistical test was fitted to evaluate the results matching and the results showed that all three indicators were almost identical to each other in the assessment of bank erosion.