تحلیل توزیع فضایی و دسترسی به مدارس در منطقه 20 شهرداری تهران

توزیع فضایی متوازن و متناسب امکانات و خدمات آموزشی در برنامه ریزی شهری اهمیت زیادی دارد، زیرا تنها در صورت وجود تعادل در توزیع خدمات و کاربری ها، این امکان برای اقشار مختلف فراهم می گردد که از آنها بهره مطلوب ببرند. هدف این تحقیق تحلیل الگوی پراکندگی مدارس سطح آموزش عمومی و کیفیت دسترسی مفید به آنها در منطقه 20 شهرداری تهران بوده است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر داده ها و اطلاعاتی بوده که ادارات آموزش و پرورش در اختیار قرار داده اند. در تحلیل الگوی توزیع فضایی از تکنیک های شاخص نزدیک ترین همسایگی، تحلیل خوشه ای چند فاصله ای و شاخص موران استفاده شده و تحلیل دسترسی ها به کمک تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از معیارهای دسترسی مفید وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان دادند که توزیع فضایی مدارس در سطوح مختلف اعم از ابتدایی، متوسطه دوره اول، متوسطه دوره دوم، و هنرستان ها و مراکز کاردانش، الگوی نامطلوب خوشه ای داشته و توزیع مدارس آموزش عمومی (ابتدایی و متوسطه دوره اول) بیشتر از مدارس تخصصی (متوسطه دوره دوم، هنرستان ها و مراکز کاردانش) از الگوی خوشه ای تبعیت کرده است. 9/29 درصد از مساحت منطقه تحت دسترس مفید مدارس ابتدایی پسرانه قرار نداشته و حوزه خارج از دسترس مفید مدارس ابتدایی دخترانه، متوسطه پسرانه دوره اول و متوسطه دخترانه دوره اول نیز به ترتیب 6/27، 7/13و 3/7 درصد بوده است. در حالی که برخی قسمت ها در خارج از حوزه دسترس مدارس قرار داشته اند، در قسمت های قابل توجهی نیز حوزه های دسترس حتی تا 5 حوزه برای مدارس سطح ابتدایی و 7 حوزه برای مدارس متوسطه دوره اول با یکدیگر همپوش بوده اند. این موضوع نیز بیانگر توزیع فضایی نامتوازن مدارس در منطقه است.

Analysis of spatial distribution and access to schools in district 20th of Tehran ‎municipality

In urban planning, proper distribution of facilities and educational services is important, because only if there is an equity in the distribution of services and land uses, it will be possible for all residents to take advantage from them. The purpose of this paper is to investigate the spatial distribution of schools and lrm;the accessibility of households to public education schools in 20th district of lrm;Tehran. lrm; The research method was descriptiveanalytical based on the data and information provided by the education departments. In order to analyzing the spatial distribution of lrm;schools we used spatial analysis models in GIS including the nearest neighboring index; lrm;multispatial analysis and Moran index. Buffer technique has been used to analyze lrm;access to public education schools. Findings showed that all the schools at different levels from primary, secondary, to vocational schools had a cluster pattern of spatial distribution. The distribution of public education schools (primary and first period of secondary schools) had a more clustered pattern compared to the specialized schools. 29.9% of the area was not inside the access area of boys' elementary schools. The out of access area of girls' elementary schools, first period boys' high schools and the girls' ones were 6,27, 13/7 and 3/7 percent respectively. While some parts of the study region were outside of schools access areas, In some other parts, 5 access areas of elementary schools and 7 access area of first period high schools were overlaid. This also reflects the unequal spatial distribution of schools in the region.