پهنه‌بندی نواحی حساس به فرسایش آبی در حوضه آبخیز هروی

به منظور حفاظت از منابع خاک و آب باید نواحی فرسایش پذیر حوضه های آبخیز شناسایی گردند تا بتوان با برنامه ریزی در قالب طرح های حفاظت خاک یا آبخیزداری، از تخریب بیشتر اراضی جلوگیری و فرسایش را کنترل نمود. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف کلاس بندی و پهنه بندی نواحی حساس به فرسایش آبی در حوضه آبخیز هروی با استفاده از منحنی یول استورم انجام شده است. در این مطالعه، 10 زیرحوضه بر اساس سطوح تغذیه آبراهه ها جدا شد. تغییرات مکانی مشخصه های خاک زیرحوضه ها شامل بافت و میانگین اندازه قطر ذرات به روش قرائت کامل هیدرومتر اندازه گیری گردید و حداکثر سرعت پتانسیل خروجی زیرحوضه ها نیز بر اساس خصوصیات هر زیرحوضه محاسبه شد. سپس وضعیت فرسایش و رسوب در حوضه ها و زیرحوضه ها با استفاده از منحنی یول استورم (بر اساس میانگین اندازه قطر ذرات رسوب و سرعت پتانسیل خروجی) بررسی و به طور مقایسه ای از لحاظ فرسایش پذیری کلاس بندی شد. نهایتاً نقشه پهنه بندی نواحی حساس به فرسایش آبی منطقه مورد مطالعه به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که قسمت های بالادست و کناری حوضه، شامل زیرحوضه شماره 4 (94/8 درصد از اراضی)، فرسایش پذیری خیلی زیاد و زیرحوضه های شماره 1 و 9 (94/36 درصد از اراضی) فرسایش پذیری زیاد دارند. این نواحی اغلب دارای شیب زیاد و فاقد پوشش گیاهی یا دارای پوشش گیاهی ضعیف (مانند مراتع ضعیف و زراعت دیم) هستند؛ لذا ارائه راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از فرسایش بیشتر در آن ها الزامی است.

Determination of susceptible areas to water erosion in the Hervi watershed

In order to protect soil and water resources should be identified erodible areas of watersheds, to be able to prevent land degradation and to control erosion in the form of soil conservation planning or watershed management. Therefore, the present study aimed to classification and delineation of susceptible areas to water erosion in the Hervi watershed using Hjulstrom curve, has been conducted. Increasing of accuracy, speed and facility of spatial achievement, using GIS technology, are advantages of the present study. In this study, were separated 10 subwatersheds based on the feeding levels of streams. Spatial variability of soil properties in subwatersheds, such as texture and the mean diameter size of the particles using hydrometer method were measured; also the maximum potential velocity of outlet in subwatersheds based on the characteristics of each subwatershed were calculated. Then, status of erosion and sediment in watersheds and subwatersheds was studied using Hjulstrom curve (based on the mean diameter size of sediment particles and the maximum potential velocity of outlet), and was comparatively classified in term of erodibility. Finally, delineation map of susceptible regions to water erosion in the study area were obtained. The results revealed that the upstream and side areas of the watershed including: Subwatershed No.4 (8.94% of the land), has very high erodibility, and Subwatersheds No.1 and No.9 (36.94% of the land) have high erodibility. These areas are steep and often devoid of vegetation or have poor vegetation (such as poor pastures and rainfed farming); so, it is necessary a proper strategy to prevent further erosion.