تحلیل آمار فضایی خشکسالی در ایران

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی است. این پدیده از ویژگیهای اصلی و تکرار شونده ی اقلیم های مختلف به شمار می رود. آگاهی از رفتار مکانی- زمانی بارش در برنامه‌ریزی‌های محیطی سرزمین موثر است. روش‌‌های آمار فضایی امکاناتی را فراهم می‌سازد که با استفاده از آنها، الگوهای فضایی متغیرهای تصادفی مانند بارش را تحلیل کرد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های بارندگی 84 ایستگاه منتخب سینوپتیک در بازه زمانی 30 ساله (1985 تا 2014) در ایران، به بررسی و تحلیل فضایی خشکسالی پرداخته‌شده است. ابتدا با استفاده از مقادیر spi (مقیاسهای زمانی 3 ، 6، 12، 24 و 48 ماهه)، دوره‌های خشکسالی و ترسالی منطقه شناسایی شدند و با استفاده از افزونه geostatistic analyst اقدام به پهنه‌بندی خشکسالی با روش های درونیابی شد. به‌منظور تبیین الگوی حاکم بر خشکسالی در ایران از آماره موران استفاده شد. نتایج شاخص موران در مورد خشکسالی نشان داد که مقادیر مربوط به سال‌های مختلف در طول دوره آماری دارای ضریب مثبت و نزدیک به یک می باشند که نشان دهنده ی این است که داده های شاخص خشکسالی spi دارای خودهمبستگی فضایی و دارای الگوی خوشه ای می باشد. همچنین نتایج حاصل از مقادیر امتیاز استاندارد z و مقدار p-value، خوشه ای بودن توزیع فضایی خشکسالی را مورد تائید قرارداد.

Analysis of Drought Spatial Statistics in Iran

Drought is one of the environmental events and an inseparable part of climatic fluctuations. This phenomenon is one of the main characteristics of the various climates. Awareness of spatiotemporal behavior is effective in land planning. The spatial statistical methods provide the means by which they analyze the spatial patterns of random variables such as precipitation. In this study, using the rainfall data of 84 selected synoptic stations during the period of 30 years (1985 to 2014) in Iran, the spatial analysis of drought has been investigated. Initially, using SPI values (timescales 3, 6, 12, 24 and 48 months), drought and traumatic periods of the area were identified and using the Geostatistic Analyst extension, the drought was zoned by interpolation methods. Moran statistics were used to explain the pattern of drought in Iran. The results of Moran index for drought showed that the values for different years during the statistical period have a positive and close to one, indicating that the SPI drought index data has spatial selfcorrelation and cluster pattern. Also, the results of Z score and Pvalue values, clustering of a spatial distribution of drought, were confirmed.