پهنه ‌بندی مخاطرات جوی در شمال‌ غرب ایران

هدف پژوهش حاضر، پهنه بندی اقلیمی مخاطرات جوی در شمال غرب ایران می باشد. برای این منظور از داده های سازمان هواشناسی کشور شامل دمای متوسط، دمای حداقل، دمای حداکثر و بارش در مقیاس روزانه و ماهانه برای تعداد سیزده ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در محدوده سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل برای یک دوره ی 26 ساله (2015-1990) استفاده شد. در این تحقیق تعداد ده مخاطره جوی مهم مورد بررسی قرار گرفت. سپس نقشه های فراوانی وقوع به تفکیک برای هر یک از مخاطرات با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) تهیه شد. یافته های تحقیق نشان داد که در شمال غرب بخش های شرق و جنوب شرق، مرکز و غرب آن از ﺟﻬﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ وﻗﻮع ﺟﺰء ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺮه ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ هستند. در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺨﺶ ﻫﺎی شمال شرق از ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺮﺧﻴﺰی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ. کولاک و توفان گرد و غبار از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﺟﻮی شمال غرب بود. بالاترین فراوانی مخاطره در منطقه ی شمال غرب پدیده ی کولاک با مجموع 4148 بار مخاطره در طی دوره ی مورد مطالعه است. بیشترین فراوانی کولاک در ایستگاه اهر با مجموع 514 بار مخاطره مشاهده گردید. دومین مخاطره در شمال غرب پدیده ی گرد و غبار با مجموع 1948 بار مخاطره است. بیشترین فراوانی آن در ایستگاه مراغه با مجموع 410 بار مخاطره مشاهده می گردد. سومین مخاطره در شمال غرب پدیده ی توفان تندری با مجموع 1773 بار مخاطره بوده است. ششمین مخاطره پدیده ی یخبندان با میانگین 1315 بار مخاطره است. بیشترین فراوانی یخبندان در ایستگاه خلخال با مجموع 144 بار مخاطره شد. هفتمین مخاطره صورت گرفته در شمال غرب پدیده ی تگرگ با مجموع 341 بار مخاطره است. بیشترین فراوانی تگرگ در ایستگاه مراغه با مجموع 56 بار مخاطره گردید. هشتمین مخاطره پدیده ی مه با مجموع 333 بار بوده است. بیشترین فراوانی مه در ایستگاه اهر با مجموع 135 بار مخاطره می باشد. نهمین مخاطره صورت گرفته در شمال غرب پدیده ی خشکسالی با مجموع 168 بار مخاطره است. بیشترین فراوانی خشکسالی در ایستگاه های ارومیه و اردبیل هر دو با مجموع 16 بار مخاطره مشاهده گردید. دهمین و کمترین مخاطره مشاهده شده در شمال غرب پدیده ی بارش حدی با مجموع 149 بار مخاطره می باشد. بیشترین بارش حدی در ایستگاه پارس آباد با مجموع 19 بار مخاطره مشاهده گردید. کمترین فراوانی بارش حدی در ایستگاه های ماکو، خلخال هر دو با مجموع 4 بار مخاطره بوده است.

Zoning atmospheric Hazards in North West of Iran

The aim of current research is atmospheric hazards climate zoning in Iran Northwest. So meteorological organization data were used in cases such as mean temperature , minimum temperature , maximum temperature, precipitation in monthly and daily scale for 13 synoptic stations in range of East Azerbaijan province, West Azerbaijan province) and Ardebil province during 26 years. (19902015) in this research , it was investigated 10 main atmospheric hazards such as famine or drought , hailstone,, heavy snow , thunder storm, severe precipitation, margin precipitation , blizzard , fogging , dust storm in range of Northwest bound. Then happening frequency maps were prepared with separating form for hazards by using Geographic information system. (GIS) Also spatial zoning maps were prepared for every class. Finally by combining all of hazards investigation; it was prepared Northwest region atmospheric hazards extensive map. Results show that, East, Southeast, center and West parts in Northwest region are located among most hazard zones based on happening frequency. But Northeast parts and zones have the least hazards. Also results express that blizzard and dust storm are main atmospheric hazards at Northwest regionThe highest hazard frequency in Northwest region relate to blizzard with 4148 hazards during 19902015 study period. The highest blizzard frequency in Ahar station is observed with 514 hazards. The second hazard in Northwest relate to dust phenomenon with 1948 cases. The highest frequency of mentioned case was observed in Maragheh station with 410 hazards. The third case in Northwest relate to thunder storm phenomenon with 1773 hazards. The sixth case relate to icing phenomenon with 1315 hazards meaning. The highest icing frequency is observed in Khalkhal station with 144 hazards. The seventh case relate to hailstone phenomenon at Northwest with 341 hazards. The highest of hailstone frequency is observed in Maragheh station with 56 hazards. The eighth case relate to fogging phenomenon with 333 hazards. The highest of fogging is observe in Ahar station with 135 hazards. The ninth case relate to famine or drought phenomenon at Northwest with 168 hazards. The highest of famine or drought frequency is observed in Urmia and Ardebil stations with 16 hazards totally. The highest margin precipitation is observed in Parsabad station with 19 hazards. The lowest frequency of margin precipitation relate to Makou and Khalkhal stations with 4 hazards totally.