بررسی باستان شناختی سامانه حسابداری در جوامع انسانی پیش از تاریخ دشت قزوین: مورد مطالعاتی تپه زاغه

بررسی و درک چگونگی پیدایش و گسترش شیوه های ثبت و ضبط اطلاعات در جوامع انسانی پیش از تاریخ، همواره در مطالعات باستان شناسی حایز اهمیت بوده است. چنین مطالعاتی از آن رو ارزشمند است که مراحل نخستین استفاده از سامانه حسابداری و نظام شمارشی را بررسی می کند که متعاقباً در عصر شهرنشینی و دوران تاریخی به یکی از عاملیت های اصلیِ مدیریت نهادمند و دیوان سالاری مبدل می شود. تپه زاغه واقع در دشت قزوین، یکی از محوطه های بسیار مهمِ دوره گذار از عصر نوسنگی به مس سنگی است که طی کاوش های انجام شده، علاوه بر شواهد و یافته های فرهنگی گوناگون، مجموعه قابل توجهی از اشیا شمارشی نیز در آنجا کشف شده است؛ از این رو، 238 عدد از اشیا شمارشی این محوطه از نظر گونه شناختی و تحلیل نظری بررسی شده اند. بازشناسی سامانه حسابداری و نظام شمارشی در تپه زاغه و همچنین شناخت اینکه این سامانه در جامعه زاغه در چه مرحله ای از تطور قرار داشته است، از اهداف اصلی این نوشتار است. بر اساس مطالعات انجام شده، جامعه زاغه سامانه حسابداریِ به نسبت رشدیافته ای به منظور محاسبه، حفظ و نظارت بر میزانِ محصولات کشاورزی و دامداری داشته است و اشیا شمارشی، به عنوان کارابزار اصلی این فرآیند استفاده شده اند.