ورود نخستین سلادن های گونه یویه به ایران و الگوی پراکنش آن در مناطق ساحلی و داخلی ایران در قرون اولیه اسلامی

سلادن، از قدیمی ترین سفال های تولید شده در چین است که نخستین بار در 3500 پ.م به صورت پروتوپروسلین ((proto-porcelain در ایالت چگینگ تولید شد. ساخت سلادن های واقعی در دوره هان (206پ.م-221م) آغاز شد و تولید آن تا قرن 17م/ 11هـ.ق در کوره های مختلف شمال و جنوب چین تداوم داشت. هدف این پژوهش، بررسی ورود نخستین گونه سلادن به ایران و نیز تبیین الگوی پراکندگی آن در مناطق مختلف ایران (شامل سواحل خلیج فارس و دریای عمان و نیز مناطق داخلی ایران) در قرون اولیه اسلامی است. روش پژوهش مبتنی بر بررسی آثار و منابع مکتوب اعم از منابع چینی و ایرانی و نیز مطالعه تطبیقی نتایج گزارش کاوش ها و بررسی های باستان شناسی در محوطه های قرون اولیه اسلام در ایران، چین و سواحل و جزایر غیرایرانی خلیج فارس است. نخستین سلادن ها به نام گونه یویه در قرن 3هـ.ق/ 9م از طریق مسیر دریایی به بندر سیراف وارد شد و در این منطقه و برخی مناطق هم دوره دیگر رواج یافت. با توجه به مقایسه تطبیقی دوره های فرهنگی حاوی سلادن یویه در سیراف، کیش، هرمز، بنادر غیرایرانی خلیج فارس و نیز برخی مناطق داخلی ایران، به نظر می رسد که صادرات این نوع سفال یعنی سلادن یویه در قرن12م/ 6هـ.ق به دلیل تغییر کوره ها، جای خود را به سلادن گونه لانگ چوآن می دهد. با توجه به فراوانی یافته های یویه در مناطق ساحلی خلیج فارس و دریای عمان و نیز به دست آمدن نمونه های اندک در مناطق داخلی ایران، به نظر می رسد که این سفال از یک توزیع ساحلی برخوردار بوده و در مناطق داخلی رواج اندکی یافته است.