قرایت خط خرده سفال کتیبه دار تپه هگمتانه

اصطلاح خط فارسی میانه یا پهلوی ساسانی و پارسیک، چه از نوع کتیبه ای و چه کتابی آن، برای همه محققین خط و زبان، به خصوص محققین خط و زبانشناسی تاریخی و همچنین باستان شناسی و تاریخ، آشنا است. لیکن یک مورد از انواع خط پهلوی، خطی است معروف به خط پهلوی شکسته، که در زمان خودش خطی بسیار روان و راحت برای کاتبان، امّا بسیار دشوار و ثقیل برای محققین و خط شناسانی که اکنون اقدام به خوانش آن می کنند. این نوع خط برروی دو دسته مجموعه-آثار مربوط به اواخر دوره ساسانی تا اوایل دوران اسلامی (قرون 7 تا9 میلادی) به دست می آید؛ دسته اوّل پاپیروس و پوست-نوشته های مربوط به زمان تصرف مصر، توسط خسروپرویز (628-591 میلادی) است که در الفنتاین مصر به دست آمده است و در حدود سال 1938 توسط هَنسِن (o.hanson)خوانده شده است. دسته دوّم سفال نوشته هایی است که به نام خرده سفال-های نوشته دار یا اُستراکا(ostraca) معروف است و به طور معمول در بررسی ها و حفاری های محوطه های باستانی به دست می آید. معروف ترین این خرده سفال نوشته ها، خرده سفال نوشته های چال طرخان عشق آباد نزدیک ری است که در سال های 1934-1936 توسط اریک اشمیت و جُرج میله، به دست آمد و در کتاب گچبری های چال طرخان عشق آباد نزدیک ری، توسط دبورا تامپسون ( (deborah thompse انتشار یافت، و همچنین سفال نوشته های اطراف ورامین که در سال 1926 توسط هرتسفلد (herzfeld)به دست آمد و بدون خوانش در مجموعه(c.i.i.vol.iv,v) معرفی شد. بیشتر این خرده سفال-ها هم در سال 1992 توسط وبر ((d.weber خوانده و منتشر شد. خرده سفال های تپه میل ورامین، قصر ابونصر شیراز و همچنین، خرده سفال کتیبه دار تپه هگمتانه، که در سال 1363 طی کاوش های باستان شناسی از این تپه به دست آمده است، از همین نوع هستند.