شواهدی از نهادهای اقتصادی ـ اجتماعی (؟)جوامع عصر آهن در مرکز فلات ایران

مطالعه و درک ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع عصر آهن، یکی از جنبه‌های مهم مطالعات باستان شناسی این دوره به شمار می رود. تاکنون پژوهشهای باستان شناختی عصر آهن ایران تا حدّ زیادی به مطالعه و مقایسه گونه شناختی یافته های حاصل از کاوش در گورستان های این دوره پرداخته و کمتر توجّهی به مطالعه و بازسازی جنبه های گوناگون ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع این دوره شده است. آگاهیهای باستان شناختی ما از عصر آهن ایران تا حدّ زیادی برپایه کاوش در گورستانهای این دوره استوار است و در این میان، توجّه چندانی به داده‌های ارزشمند محوطه‌های استقراری نشده است. بیشتر پژوهشگران تا به امروز مردمان عصر آهن ایران را جوامعی فاقد ساختارها و نهادهای سازمان یافته اداری و سیاسی تلقّی نموده و به صِرف شمار اندک محوطه های استقراری مردمان این دوره را دامدارانی کوچرو معرّفی نموده‌اند. مطالعه، تفسیر و تحلیل یافته های حاصل از کاوش در محوطه‌های استقراری این دوره در مرکز فلات ایران، افقی نوین درباره حضور نهادهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و وجود سازمان یافتگی هایی را در این میان بر ما آشکار ساخته است. کشف چند قطعه سفال خاکستری با نقش مهر استوانه-ای در کنار شواهدی چون مهرها، توکن های گچی، خمره های بزرگ سفالی و بقایای پلمپ در خمره در میان انباری و فضاهایی با کاربری ویژه در محوطه های بزرگ و مهم استقراری عصر آهن، شواهدی از سازمان یافتگی های اقتصادی ـ اجتماعی به ویژه در ارتباط با امور کشاورزی و فعّالیّت‌های مربوط به آن در اختیار قرار می‌دهد.