در باب روندهای تطوّر سفال گری در قلعه خان بجنورد

در این مقاله در بستر شرح نظریات معطوف به تطوّر فرهنگی در انسان شناسی و باستان‌شناسی و ارایه تاریخچه مختصری برای این نظریات، سیر تطوّری سفال گری در لایه های مربوط به دوران پیش از تاریخ قلعه خان مورد بررسی و مداقه قرار می گیرد. با به آزمون گذاشتن متغیرهای مختلف سفال گری چنین بحث خواهد شد که هرچند تطوّرگرایی فرهنگی قادر است خط سیر دگرگونی های در زمانی را بر روی مواد فرهنگی، توصیف و تا حدّی تبیین کند، با این حال، بررسی جامع این تطوّرات، بدون در نظر گرفتن زیست‌بوم (شامل زمین سیما، سازمان اجتماعی، مناسبات اجتماعی درونی و برونی، مناسبات با دیگر محتویات محیطی و نحوه تعامل با محیط زیست) امکان‌پذیر نبوده و تفاسیر واقع نمایی را به دست نمی دهند. از میان سنجش های متنوع آماری بحث می شود که تطوّر سفال گری در قلعه خان هرچند رو به پیچیدگی و گستردگی می گذارد، اما این به‌معنای تکامل فناورانه آن نیست؛ سفالینه ها در طول زمان تنها تغییر با از صورتی به‌صورتی دیگر، خود را با زیست بوم خویش منطبق می ساخته اند.