تاریخ اشکانیان و منابع سریانی نگاهی به تاثیر سنت تاریخ ‌نگاری ملی ایرانیان بر منابع سریانی

در مطالعات دوران تاریخی ایران با رگه های ناپیدا و آشکار از امپراتوری پر رمز و راز اشکانی موجه ایم که عده ای از مورخان و اندیشمندان را به خود علاقمند کرده است. پژوهش‌های امروزی با استفاده از منابع یونانی، رومی، ارمنی، سریانی، منابع فارسی میانه، منابع اسلامی  و همچنین یافته‌های باستان‌شناسی تاریخ اشکانیان را موردمطالعه قرار داده و از تاریخ این سلسله در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی ابهام‌زدایی نموده‌اند. امروزه  بازسازی بخشی از تاریخ  شاهنشاهی اشکانی بر پایه  متون کهن تاریخی امکان‌پذیر است. تواریخ نگاشته شده به زبان سریانی، بخشی از مهم‌ترین منابع تاریخی جهت بازسازی تاریخ شرق نزدیک باستان را فراهم می­کنند. این منابع برای بازسازی تاریخ ایران پیش از اسلام نیز دارای اهمیت هستند به‌گونه‌ای که نگارش تاریخ ایران در عهد ساسانی بدون بهره بردن از منابع سریانی امری بیهوده و ناقص خواهد بود. با چنین پیش‌زمینه‌ای هدف مقالۀ حاضر آن است که تاریخ شاهان اشکانی را در دسته‌ای از منابع ردیابی نماید. با بررسی تمام تواریخ موجود سریانی درنهایت مشخص می شود که این منابع به شکلی تعجب آور تماماً شاهان اشکانی را نادیده گرفته و هیچ نام و نشانی از آنها در این منابع یافت نمی­شود. شاید در نگاه نخست عدم وجود تاریخ شاهان اشکانی در منابع سریانی این نکته را به ذهن آورد که دیگر نیاز و ضرورتی به بررسی این منابع در ارتباط با تاریخ اشکانیان وجود ندارد، اما برخلاف چنین دیدگاهی این مقاله بر آن است که چنین غیبتی را دست‌مایه قرار داده و نشان دهد که فراموشی شاهان اشکانی در منابع سریانی امری اتفاقی نبوده است بلکه کاملاً تحت تاثیر سنت تاریخ‌نگاری ایران در عصر ساسانی بوده. این در صورتی است که  امروزه متون تاریخی نگاشته شده به زبان پهلوی در عصر ساسانی، ازجمله خدای‌نامه از میان رفته است، این منابع سریانی به شکلی غیرمستقیم به ما نشان می دهند که چگونه تاریخ اشکانیان در تاریخ‌نگاری ملی ایرانیان یکسره نادیده گرفته ‌شده بود.

parthian history and syriac sources by looking at the impact of national iranian historical traditions on syriac resources

we are justlfied in our study of  iran’s historical period by the invisible and clear vestiges of the mysterious parthian empire, which has piqued the interest of a lot of historians and intellectuals. parthian history has been disproved in numerous dimensions such as political dimensions, social dimensions, and cultural dimensions using contemporary research based on greek, roman, armenian,syriac, middle persian, and islamic sources, as well as archeological evidence. on the basis of ancient historical writings, it is now possible to recreate a portion of the parthian empire’s history. chronicles, written in syriac, are among the most important historical sources for reconstructing ancient near eastern history. these sources are especially vital for refining pre-islamic iran’s history, as it would be pointless to write the history of iran during the sassanid era without utilizing syriac resources. with these contexts in mind,the goal of this paper is to follow the parthian rulers’ history through a variety of sources. when all of the available syriac chronicles are taken into account, it becomes clear that these sources were mostly neglected by all of the parthian rulers, and that no names or addresses can be located in them. at first glance, the absence of parthian kings, history in syriac sources suggests that there is no need to study these sources in relation to parthian history; however, the opinion of this essay is that such a void to depict forgetting of the parthian kings was not accidental in the syriac sources, but rather was influenced by the tradition of iranian historiography in the sassanid (sassanian)epoch,and since then the historical has been influenced by.