نبرد بهرام گور در کشمهین؛ بازنگری در برخی از نقوش گچ‌بری بندیان درگز

تحلیل و تفسیر یافته‌های باستان‌شناسی و متون تاریخی دوره ساسانی، در برخی موارد به‌رغم وجود مدارک گسترده نتایج رضایت بخشی به دنبال نداشته است. نقوش گچ‌بری‌های آتشکده بندیان درگز ازجمله یافته‌هایی هستند که به‌رغم گذشت سال‌ها از پایان کاوش‌های باستان‌شناسی و ارائه گزارش‌های آن هنوز ابهاماتی در مورد آن باقی است. این نقوش گچ‌بری، پیرامون تالار ورودی به تصویر کشیده شده اند و شامل صحنه‌هایی چون شکار، نبرد سواران، پیروزی (غلبه بر دشمن)، مراسم آیینی، معرفی شخصیت‌ها، تاج بخشی و درنهایت مهمانی‌ها می شود. درواقع این صحنه‌ها ماجرای حمله هپتالی‌ها به ایران در زمان بهرام پنجم و شکست آن‌ها از ایران را بازگو می‌کند. در این میان، برخی از صحنه‌ها و شخصیت‌های این تالار به‌طور شایسته و موشکافانه مورد تحلیل و تفسیر قرار نگرفته‌اند و در مواردی حتی انتسابات متفاوتی در این تفاسیر دیده می‌شود. لذا این نوشتار با ارائه دلایل متقن و مستند و  با استفاده از متون تاریخی و شمایل‌شناسی، در نقوش گچ‌بری، به ارزیابی و بازشناسی دوباره برخی صحنه‌ها و اشخاص تصویر شده پرداخته است و به‌این‌ترتیب تصویری روشن‌تر از یک روایت تاریخی را به دست می‌دهد.

A Study on the Battle of Bahram–e Goor in Keshmahin on the Basis of Motifs from Bandian–e Dargaz

The analyses and interpretations of archaeological findings and historical texts of the Sassanid period have not yielded satisfactory results in some cases despite extensive evidence. The plastered motifs of Bandian Fire Temple in Dargaz are still unknown despite many years of archaeological excavations and reports. Designed around the entrance hall, these motifs include images of hunting, battles of riders, victory (defeating the enemy), religious ceremonies, meetings of kings, coronation, and banquets. They actually reconstruct the story of the Hephthalites’ invasion of Iran during the reign of Bahram V and their defeat by Iranians. However, some of the scenes and characters in this hall have not been analyzed and interpreted properly. By presenting welldocumented evidence using historical and iconographical texts in the plastered motifs, this study evaluates and recognizes some of the scenes and images in order to provide a clearer picture of a historical narrative.