بررسی و تحلیل دوره مس و سنگ دشت ملایر با استناد بر کاوش لایه‌نگاری تپه- گوراب

تپه گوراب در روستای جوراب (گوراب) از توابع شهرستان ملایر در استان همدان واقع است، این تپه در 12 کیلومتری جنوب شهر ملایر و در مجاورت جاده ارتباطی ملایر اراک قرار دارد. پژوهش های باستان شناسی در تپه گوراب در سال 1385 به سرپرستی علی خاکسار منجر به شناسایی ادوار فرهنگی مختلف شامل؛ مس و سنگ میانی و جدید، آهن iii؟ هخامنشی؟، اشکانی، ساسانی، اوایل دوره اسلامی، سلجوقی، ایلخانی. از ادوار فرهنگی مهم تپه گوراب می توان به آثار و یافته های مس و سنگی اشاره نمود که در میان یافته های فرهنگی این دوره، شواهد معماری خاصی یافت نشد. در تاریخ‌گذاری مطلق انجام‌گرفته در تپه گوراب براساس نمونه های کربن 14، 3 نمونه مربوط به دوره مس و سنگ می باشد که می توان دوره مس و سنگ میانی و جدید را در این تپه تائید نمود. در این نوشتار با استناد به داده های فرهنگی حاصل از کاوش (سفال و داده های کربن 14) و همچنین استفاده از منابع کتابخانه ای و گزارش ها به بررسی و تحلیل فرهنگ های دوره مس و سنگ  تپه گوراب پرداخته می شود. نتایج پژوهش بیانگر آن است که آثار و یافته های فرهنگی دوره مس و سنگ تپه گوراب قابل‌مقایسه با سایر محوطه های مس و سنگی غرب ایران ازجمله گودین vi، vii، سیاه بید قدیم و ماران است.

A Study and Analysis of Chalcolithic Period in Malayer Plain Based on Stratigraphic Excavation in Tape Gourab

Tape Gourab is located at Jourāb Village, a suburb of Malayer township in Hamadan province, adjacent to the link road ArakMalayer. Archaeological researches led by Ali Khaksar conducted on the site in 2006 to determine stratigraphy of the area achieved remarkable results. The site in its highest point is 28 meters above the surrounding lands. In order to provide data for absolute dating totally 13 samples of C14 have been taken from the stratigraphical layers on Tape. Three samples belong to Chalcolithic period. Dating of samples was conducted in the history and art laboratory at the University of Oxford and results were presented on March 4th of the year 2008. According to the chronology and considering the evidence of absolute chronology (C14), pottery and architectural evidence in Gourab, eight cultural periods have been distinguished: Middle Chalcolithic, Bronze Age (KuraArex), Iron III/ Achaemenid, Parthian, Sassanid, early Islamic Seljuk and Ilkhanid. Chalcolithic period data of Gourab Tape is comparable with the pottery from Godin Tape, Yaniq Tape, SiahBid and Choqa Maran. This paper focuses on the Chalcolithic period of Tape Gourab. According to the chronology and consider the evidence of absolute chronology (C14), pottery and architectural evidence in Gourab eight cultural periods can be specified: Middle Chalcolithic, ancient Bronze, Iron III? Or Achaemenid?, Parthian, Sassanid, early Islamic Seljuk and Ilkhanid. Chalcolithic period data of Gourab tape is comparable with pottery of areas around Godin tape, Yaniq Tape, SiahBid and Choqa Maran.