روند تغییرات در محوطه‌های دارای توالیِ استقرارِ پس از آغازایلامی بر اساس یافته‌های سفالی و هنر مهرسازی

گستره وسیع محوطه‌های آغاز ایلامی از غرب به شرق فلات ایران نشان‌دهنده اهمیت این دوره بوده و نگاهی ویژه را به محوطه‌های استقراری آغاز ایلامی خواستار است. اگرچه پژوهشگرانی بر مبنای برخی اطلاعات و داده‌ها ازجمله نوشتار آغاز ایلامی، توقف یک‌باره دوره آغاز ایلامی را مدنظر قرار می‌دهند و سیر تحول آن تا دوره ایلام قدیم را با علامت سوال می‌نگرند؛ اما برخی محوطه‌های مهم دوره آغاز ایلامی ازجمله شوش، ملیان، یحیی(؟)، شهرسوخته و حصار که همگی دارای شاخصه اصلی آغاز ایلامی یعنی گل نوشته های آن می‌باشند، دارای توالی استقرار بوده و تا دوره ایلام قدیم و حتی در برخی مدت‌زمانی طولانی‌تر همچنان روند استقرار در آن‌ها ادامه داشته است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با بررسی داده‌های پس از آغاز ایلامیِ محوطه‌های دارای توالی ازجمله سفال و مهر، چگونگی سیر تحول استقرارهای نام‌برده تا دوره ایلام قدیم موردبررسی قرار گیرند تا پاسخی در راستای این سوال که تغییرات فرهنگی پس از دوره آغاز ایلامی چگونه صورت گرفته، آیا توالی استقرار به‌صورت تدریجی بوده و یا اینکه به‌یک‌باره به فرهنگی نوین در دوره بعد تغییریافته است؟ را ارائه دهد. آنچه اطلاعات این پژوهش در اختیار ما قرار داده، باوجود تفاوت در مناطق مختلف می‌توان روند استقرار را هرچند با تغییرات در برخی داده‌ها، از دوره آغاز ایلامی به ایلام قدیم مشاهده نمود.

The Process of Changes in the Post Proto Elamite Sites Based on the Ceramic and Glyptic Arts

The large areas of the lands of ProtoElamite period from the west to the east of Iranian plateau indicates the importance of that period and requires a special attention to the ProtoElamite expansions. Although according to some information and data such as the ProtoElamite contexts, a number of researchers consider the sudden break of the ProtoElamite era and regard the evolutionary trends up to the old Elamite era as a vague question but some of the important areas of the ProtoElamite period such as Susa, Malian, Yahya, Shahri Soukhteh, and Hessar, that all have the main ProtoElamite period sign, i.e. the inscriptions, have subsequent trends in the expansion, continued up to the old Elamite era and even later. It has been tried in this study to consider the state of the transformation trends by analyzing the data in the PostProtoElamite areas with the required subsequences such as pottery and seals. In order to present the answers for the questions regarding the state of cultural changes after the ProtoElamite era and whether the sequence of deployment was gradual, or changed all at once to a new culture in the subsequent periods. Despite the differences in different regions, and with respect to some variations in some data, the sequence of deployment from the ProtoElamite to the old Elamite eras can be observed through the information gathered in this study.