هویت شناسی نقش نمادینِ انسان درون قرص ماه، براساس نمونه های هخامنشی و نقش قیزقاپان
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رضائی ایرج ,فیروزمندی بهمن
|
|
منبع
|
مطالعات باستان شناسي - 1397 - دوره : 10 - شماره : 1 - صفحه:115 -134
|
|
چکیده
|
نقش پیکرۀ درون ماه یکی از اسرارآمیزترین نقوش نمادین ایران باستان است که تاکنون بسیاری از پژوهشگران دربارۀ هویت شناسی و خاستگاه آن اظهارنظر کرده اند. بااین‌حال هیچ‌گاه مدارک موجود، برای دستیابی به یک نتیجه‌گیری نهایی و قطعی کافی نبوده است. برخی از پژوهشگران پیشینۀ نقش پیکرۀ درون ماه را به‌پیش از دورۀ هخامنشی رسانده و بر این باورند که هنر آشور نو خاستگاه این نقش بوده است. از طرفی این احتمال نیز وجود دارد که نقش پیکرۀ درون ماه یک نقش‌مایۀ ابداعی کاملاً ایرانی (ماد یا هخامنشی) باشد. به علاوه تاکنون گزینه های متنوع و متفاوتی چون اهورامزدا، خدای ماه، میترا، خورنۀ شاهی، شاه مُرده یا زنده و ... برای هویت نقش پیکرۀ درون ماه پیشنهاد شده است. نوشتار پیش رو ضمن بررسی پیشینۀ نقش پیکرۀ درون ماه و تجزیه‌وتحلیل آراء پژوهشگران پیشین دربارۀ هویت آن، به این نتیجه منتهی شده است که در میان گزینه های متعدد پیشنهادی برای هویت نقش مذکور، دو گزینۀ بسیار محتمل وجود دارد؛ 1. شاه 2. خدایی غیر از اهورامزدا. در حالت اول محتمل ترین گزینه شاه مُرده یا متوفی و در حالت دوم محتمل ترین خدای پیشنهادی، میترا خواهد بود.
|
|
کلیدواژه
|
پیکرۀ درون ماه، هخامنشی، قیزقاپان، شاه مُرده، میترا
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, ایران, دانشگاه تهران, گروه باستان‌شناسی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|