مطالعه تزیینات گچ‌بری آرامگاه میر‌زبیر سیرجان و بررسی انتساب آن به هنرمندان کرمانی

آرامگاه میر زبیر، در روستای شریف آبادِ سیرجان، دارای تزیینات گچ بری زیبا و پر کاری همانند؛ محراب، کتیبه کمربندی، طاق نماها، گوشواره ها و ... است که تاکنون مطالعه کامل و همه جانبه ای در باره ی این اثر و هنرمند سازنده این تزیینات، صورت نگرفته است. در این پژوهش بر آن شدیم تا به دلیل تشابه گچ بری های این بنا، از لحاظ ساختار، نقوش و کتیبه، با گچ بری های امام زاده ربیعه خاتون اشترجان، مسجد کوچه میر نطنز و مسجد کرمانی تربت جام، که دارای امضای هنرمندان کرمانی هستند، ضمن اشاره به محراب هایی که اثر صُنع هنرمندان کرمانی است، ویژگی های بصری آن ها را، مبنای مطالعه تطبیقی خود، قرار دهیم و به اهدافی همچون؛ مطالعه تزیینات گچ بری آرامگاه میر زبیر سیرجان و نیز بررسی دلایل انتساب آن به هنرمندان کرمانی دست یابیم. روش یافته اندوزی بر پایه مطالعات میدانی همچون بازدید از بناهای مورد مطالعه و عکس‌برداری از آن ها و با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته که به روش تاریخی تطبیقی، به تحلیل داده های به‌دست‌آمده از نمونه های مطالعاتی می پردازد. از این‌رو به دلیل وجوه مشترک بسیار گچ بری های دارای امضای هنرمندان کرمانی با گچ بری های آرامگاه میر زبیر سیرجان، چه در ساختار آن ها مانند؛ مزین شدن لچکی محراب و برخی طاق نماها، با فرمی گرد، مماس بودن این فرم گرد در تمام لچکی ها با دیواره محیطی لچکی و چه در نقش مایه ها همانند؛ گل و برگ های ختایی با تزیینات رویه سازی مشترک و نیز در کتیبه ها مثل؛ قرار دادن جایگاهی ثابت، برای ثبت کتیبه های حاوی؛ نام هنرمند سازنده و تاریخ ساخت محراب، فشردگی و شلوغی کتیبه های کمربندی و ... به‌احتمال‌قوی می توان گفت که، تزیینات گچ بری این بنا نیز، کار هنرمندان کرمانی است.