بررسی و تحلیل تخت‌نشین شهر گور؛ بنایی نُه‌گنبد با کارکرد تشریفاتی

شهر گور یا فیروزآباد یکی از مهم‌ترین شهرهای دوره ساسانی است که به دستور بنیانگذار این سلسله، اردشیر بابکان، ساخته شده است. به‌رغم انجام پژوهش‌های بسیار درباره این شهر و ساختار فضایی کالبدی آن، هویت برخی از آثار معماری آن همچنان در هاله ای از ابهام قراردارد. یکی از این آثار، بنای موسوم به «تخت نشین» است که دربارۀ کاربری و زمان ساخت آن اظهارنظرهای مختلفی شده است. برخی آن را مقبره‌ای متعلق به دورۀ هخامنشی و برخی دیگر، آن را چهارتاق یا آتشکده‌ای از دورۀ ساسانی دانسته اند. در این پژوهش که براساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی و براساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفیتحلیلی است، داده های مورد نیاز به دو شیوه اسنادی و میدانی گردآوری شده است. با تطبیق نتایج آن‌ها با یکدیگر و بهره مندی از چارچوب نظری موسوم به رهیافت تاریخی، به تجزیه و تحلیل داده ها و یافته‌های حاصل از پژوهش پرداخته شده است. آنچه این پژوهش بدان دست یافته، نشان می دهد که الگوی ساخت تخت‌نشین را باید در گروه بناهای «نُه‌گنبد» با کارکرد تشریفاتی دوره ساسانی طبقه‌بندی کرد.

An Investigation on the Shahre Gur Ceremonial Nine Domical Building

Firuz Abad or Shahre Gur is an important city founded by Ardashir Papakan. Despite of researches on Gur and spatial structure of the city, there is ambiguity about function of its architecture especially one which is called "Takhtneshin". Some believe that it may be an Achamenid tomb, while others suggest it to have been functioned as Sassanid fire temple or Chartagh. For a comprehensive study, this research uses field material, historical written resourses as well as descriptiveanalytical approaches. Data analysis indicated that the structural patterns of socalled Takhtneshin categorized here as "nine domes structures, can be regarded as a ceremonial building functioning throughout the Sassanid period.