تعیین سهم کاربری مختلف اراضی در تولید رسوب تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از روش انگشت‌نگاری(منطقه مورد مطالعه: نگار- بردسیر، استان کرمان)

شناخت منشا تپه های ماسه ای درطرح های کنترل فرسایش بادی دارای اهمیت است .به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روشهای سنتی، روش های انگشت نگاری یا ردیابی یا به عبارتی منشایابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است. در روش یاد شده با استفاده از ترکیبی مناسب از خصوصیات جدا کننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین می شود. در این تحقیق، سعی شده است با بهره گیری از ترکیبی مناسب از عناصر ژئوشیمیایی،که قادر به جداسازی کاربری های مختلف اراضی در منطقه نگار واقع در شهرستان بردسیر از استان کرمان هستند سهم زیرحوضه های یاد شده تعیین شود . بدین منظور 20 نمونه سطحی از 3 کاربری به عنوان منطقه برداشت و 5 نمونه از تپه های ماسه ای برداشت گردید و بخش کمتر از 5/62 میکرون به عنوان هدف آزمایش قرار گرفت و fe, zn, cu, mn, ca توسط دستگاه جذب اتمی و k, na توسط دستگاه فلیم فتومتر اندازه گیری شدند. عناصر به عنوان ردیاب مورد استفاده قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش های آماری مانند آزمون تجزیه واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و تحلیل تشخیص، انتخاب اولیه و ترکیب بهینه از ردیاب ها صورت گرفت. با بهره گیری از روش تحلیل تشخیص 2 ردیاب( mn,ca) از بین ردیاب های fe,zn,cu,mn,k,na,ca,mg به عنوان ترکیب مناسب انتخاب شدند. در نهایت با استفاده از مدل های ترکیبی سهم کاربری های کشاورزی، مرتع و اراضی بایر به ترتیب برابر 52/50، 34/26، 14/23 درصد به دست آمد و در کل کاربری کشاورزی بیشترین مقدار رسوب را تولید می کند. خطای نسبی برابر 6/3 درصد و ضریب کارایی مدل 96 درصد محاسبه شد.

Determining contribution of different landuse of sand dunes sediments using fingerpriting

Recognition of origin of sand dunes is very important in wind erosion control projects. Because of many problems associated with traditional procedures for identifying sediment sources, fingerprinting techniques, based on physical, chemical and organic properties of sediment and source materials, are increasingly being used as a valuable and effective alternative approach to assembling such information. In this method, a suitable composite (set) of diagnostic properties and a multivariate mixing model are employed to estimate the relative contribution of sediment sources to sediments transported to basin outlet. In this study, using suitable composites of geochemical elements, capable of discriminating of the study basin,were used to determine contributions of that sub basins to sediment yield. For this aim, 20 surface samples from the 3 sources region facies and 5 samples from sand dunes were collected and Particles less than 62.5 as the target were tested. Elements were used as tracer. Then, Initial choice and optimal combination of tracers were done by Statistical methods including oneway Anova analysis of variance tests, KruskalWallis, and Discrimination Analyze. the method using discriminant analysis 2 tracer(Manganese, Calcium) The tracers were used as the right combination. Finally, Contribution of the various land used Farmlands, Range and arid lands 50.52, 26.34, 23.14% respectively. The total highest sediment land used produce. Low absolute errors 3.6% and predicted properties. High model efficiencies 96% . the fingerprinting approach to source ascription has high efficiency to determine relative importance of sediment sources (subbasins) in the study basin.