بررسی اثرات پخش سیلاب در تغییر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: دهندر هشتبندی میناب)

از جمله راههای جلوگیری از خسارت ناشی از سیل به ویژه هدررفت آب و خاک در حوزه های آبخیز مناطق خشک و نیمه خشک اجرای پخش سیلاب در مناطق دشتی پایین دست حوزه است. انباشت رسوبات حمل شده توسط سیلاب از مناطق بالا دست حوزه آبخیز به مناطقی که سیستم پخش سیلاب انجام شده، منجر به تغییراتی در حاصلخیزی خاک و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک این مناطق می شود. جهت اندازه گیری تغییرات خاک در ایستگاه پخش سیلاب هشتبندی میناب استان هرمزگان، اقدام به حفر 12 پروفیل خاک در هر دو منطقه سیل گرفته و منطقه شاهد و نمونه گیری از عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتیمتری گردید. در نمونه های گرفته شده خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که در مناطق تحت اجرای پخش سیلاب میانگین درصد کربن آلی، ازت کل، میزان پتاسیم و فسفر، هدایت الکتریکی و نیز درصد رس نسبت به منطقه شاهد افزایش معنی دار و درصد ماسه، واکنش گل اشباع (ph) و درصد اشباع (sp) کاهش معنی داری یافت. از طرفی میزان سیلت در مناطق پخش سیلاب به طور غیرمعنی داری نسبت به مناطق شاهد کاهش یافت. از این رو می توان بیان نمود که اجرای سیستم پخش سیلاب در منطقه تحت تاثیر، به مرور زمان سبب تغییر بافت خاک و اثرگذاری مثبت بر حاصلخیزی خاک شده است. افزایش میزان عناصر پرمصرف نظیر ازت، فسفر و پتاسیم و همچنین کاهش واکنش گل اشباع یک تغییر مثبت در جهت افزایش حاصلخیزی خاک محسوب می شود هرچند افزایش هدایت الکتریکی ممکن است کشت برخی محصولات حساس را محدود سازد.

Investigating the effect of flood spreading on some physical and chemical soil properties

Flood spreading is among preventing method from damage of deluge, especially perishing of water and soil in latrine basins of arid and semiarid regions. Accumulation of sediments on the flood spreads regions lead to changes in soil fertility, revival and support of plant covering and controlling of desertification and change in physicochemical properties of soil in these regions. In order to measure of soil changes in the station of flood spreading Hashtbandi, Minab, Hormozgan, were dipped 12 cavities in two regions: flooded and control. Sling was done from 0-30 cm and 30-60 cm depth. Physicochemical properties were evaluated in the sles. The obtained results indicated that the average of organic carbon, total nitrogen, amount of potassium and phosphorous, EC as well as sand percent significantly increased in the flood spreading region than control region and clay percent, pH and saturating percent (SP) decreased in the flood spearing region than control region. Beside, silt amount non-significantly decreased in the flood spreading region than control region. Generally, can be said flood spreading system changes the soil texture during the time and has positive effect on soil fertility. Increasing amount of macro elements such as N, P and k as well as reduction of pH are positive effects for enhancing soil fertility, although increasing EC may be limited planting of some sensitive crops.