بررسی خطرپذیری فرسایش خاک در حوضه آبخیز دوآب لرستان با استفاده از تحلیل شبکه و فن‌آوری‌های سنجش از دور و GIS

فرسایش یکی از مهم ترین عوامل موثر در هدر رفت منابع ارضی به شمار می رود. آگاهی از میزان خطر فرسایش، امکان شناسایی نواحی بحرانی و اولویت بندی برنامه های مدیریتی و حفاظتی را فراهم می سازد. هدف از این پژوهش تهیه نقشه خطرپذیری فرسایش خاک با بکارگیری تکنینک های سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین سامانه های تصمیم گیری چندمعیاره در حوضه دوآب استان لرستان است. بدین منظور، ابتدا داده های 8 پارامتر تاثیرگذار در فرسایش خاک شامل؛ شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، بارش، خاک و آبراهه در محیط gis آماده سازی گردید و با استفاده از روش anp و مقایسه زوجی وزن هر معیار و وزن کلاس های هر لایه در نرم افزار super decision محاسبه شد. سپس با استفاده از توابع رویهم گذاری gis کل محدوده برای هر یک از معیارهای تعیین شده پهنه بندی شد در نهایت، با تلفیق نقشه های پهنه بندی شده بر اساس وزن اکتسابی از روش anp نقشه نهایی در پنج کلاس خطر خیلی زیاد، خطر زیاد، خطر متوسط، خطر کم و خطر بسیارکم تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که 11 درصد از مساحت محدوده موردمطالعه در کلاس خطر خیلی زیاد، 13 درصد در کلاس خطر زیاد، 16 درصد در کلاس خطر متوسط، 28 درصد در کلاس خطر کم و 32 درصد در کلاس خطر بسیارکم واقع شده است. همچنین برای صحت سنجی نتایج، موقعیت 93 نقطه از نقاط دارای فرسایش در بررسی میدانی با استفاده از دستگاه gps مشخص گردید و از توابع رویهم گذاری arcgisاین نقاط با نقشه نهایی فرسایش انطباق داده شد. نتایج حاصل از این همپوشانی نشان داد که از این تعداد 24 درصد در کلاس خطر خیلی زیاد، 51 درصد در کلاس خطر زیاد، 13 درصد در کلاس خطر متوسط، 3 درصد در کلاس خطر کم و 9 درصد در کلاس منطقه خطر بسیارکم قرار گرفتند. بر این اساس داده های برداشت شده در مطالعه میدانی با نتایج مستخرج از روش anp همخوانی داشته که نشان دهنده دقت روش anp در بررسی فرسایش در منطقه مورد مطالعه می باشد.

Investigation of soil erosion risk in Doab basin of Lorestan by network analysis and RS and GIS techniques

The erosion is one of the waster factors of land sources. Understanding of erosion danger provides possibility of identifying critical regions and priority of administrative and protective plans. The aim of this research is providing of soil Endanger map by GIS, RS and multi criteria division systems in Doab basin of Lorestan province. For purpose, data of 8 important factors in soil erosion including: slope aspect, slope, lithology, land use, vegetation cover, precipitation, soil was provided by GIS. Then weight of each factor and weight of classes each layer was calculated in super division by Analytic network process and pair comparison methods. Then, case study was classified for each factor by GIS overlaying functions. Finally, final map was provided in 5 classes of very much danger, much danger, middle danger, low danger, and very low danger by classified maps combination based on obtained weight from Analytic network process method. Results indicated that%11, %13, %16, %28, and%32 of case study are very much danger, much danger, middle danger, low danger, and very low danger respectively. Also, for results validity, position of 93 points of erosion was determined in field investigation with GPS. Then, these points compared with erosion map by ArcGIS overlaying functions. Results of this overlay indicated that from these points, %24, %51, %13, 3 and 9 point has laid in very much danger, much danger, middle danger, low danger and very low danger respectively. So Data obtained during the field study is accordance with ANP method results that are indicator precision of Analytic network process method in investigation of erosion.