شناسایی مناطق در معرض ایجاد فروچاله با استفاده از تصاویر راداری (مطالعه موردی: دشت قروه)

یکی از مخاطراتی که بسیاری از دشت های ایران را دربرگرفته است، فرونشست است. فرونشست می تواند با اثرات منفی زیادی از جمله ایجاد فروچاله همراه باشد. یکی از دشت هایی که در طی سال های اخیر با مخاطره فرونشست مواجه شده است و مستعد ایجاد فروچاله است، دشت قروه در شرق استان کردستان است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به شناسایی مناطق مستعد وقوع فروچاله در این دشت پرداخته شده است. در این پژوهش از تصاویر راداری سنتینل 1، تصویر ماهواره لندست 8 و اطلاعات مربوط به چاه های پیزومتری منطقه به‌ عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. مهم ترین ابزارهای مورد استفاده در تحقیق، arcgis، gmt، envi و expert choice بوده است. همچنین در این تحقیق از مدل های سری زمانی sbas، حداکثر احتمال و ahp استفاده شده است. این پژوهش در چند مرحله انجام شده است که در مرحله اول به ارزیابی میزان فرونشست منطقه پرداخته شده است. در مرحله دوم، مناطق مستعد وقوع فروچاله مشخص شده است و در مرحله سوم، به تحلیل عوامل موثر در فرونشست منطقه و ارائه راهکارهای موثر در کنترل آن پرداخته شده است. بر اساس نتایج حاصله، میانگین افت سطح آب زیرزمینی در بخش زیادی از دشت قروه بیش از 1 متر در سال بوده است و این مسئله سبب شده است تا این دشت در طی سال های 2018 تا 2022 با 379 میلی متر فرونشست مواجه باشد. همچنین در این پژوهش بر مبنای فرونشست رخ داده، مناطق در معرض فروچاله شناسایی شده است که بر اساس نتایج حاصله، مناطق مجاور شهر دزج و مناطق مجاور روستاهای وینسار، شکوه آباد و گنجی پتانسیل بالایی از نظر وقوع فروچاله دارند. با توجه به موارد مذکور، دشت قروه پتانسیل بالایی از نظر تشدید مخاطره فرونشست و وقوع فروچاله دارد و بهترین راهکار کنترل آن، برنامه ریزی بر مبنای توانمندی های محیطی آن است. 

identification of sinkhole-prone areas using radar images (case study: qorveh plain)

introduction subsidence is the collapse or subsidence of the earth’s surface, which occurs for different reasons on a large scale. usually, this term refers to the downward vertical movement of the earth’s surface, which can be accompanied by a small horizontal vector. in many cases, subsidence takes place imperceptibly and gradually, and it is one of the risks whose effects are visible in the long term. one of the most important effects of subsidence is a sinkhole, which can cause many human and financial losses. usually, areas that face the risk of subsidence will also face the risk of sinkholes in the long term, so it is necessary to control the increasing process of subsidence. the geographical location of iran has caused many parts of it to be at risk of subsidence. the qorveh plain in the east of kurdistan province is one of the plains that has faced the crisis of subsidence due to its hydroclimatic and geomorphological conditions. in terms of geomorphology, qorveh plain has few limiting obstacles and this problem has provided the basis for the development of human activities including agricultural activities in this plain. due to the fact that the average rainfall of qorve plain is about 300 mm and this plain is facing a shortage of surface water resources, therefore a large part of the water resources needed by the agricultural lands of this plain is supplied through underground water sources and this problem causes there has been a sharp drop in the underground water resources of this plain in recent years. due to the sharp drop in underground water resources and the risk of subsidence, it can be expected that if the current trend continues, the qorve plain will also face the crisis of sinkholes. due to the importance of the issue, in this research, using radar images, areas prone to sinkholes have been identified in this plain.