ارزیابی و تحلیل کیفیت ژئومورفولوژی رودخانه قره سو در محدوده شهر کرمانشاه

رودخانه های شهری نقش مهمی در چشم انداز و محیط زیست شهرها داشته و می توانند آسایش و پایداری را در مناطق شهری فراهم کنند. در سال های اخیر به دلیل رشد جمعیت و توسعه شهرها چشم انداز و عملکرد طبیعی رودخانه های شهری به شدت تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته است. بنابراین شناخت تغییرات و کیفیت مورفولوژیک رودخانه های شهری اهمیت ویژه ای دارد. مورفولوژی رودخانه ها در محیط های شهری و پایین دست آن انعکاسی از عملکرد شهروندان و مدیران شهری در برخورد با این مجاری طبیعی در محیط انسان ساخت شهرها است. در پژوهش حاضر سعی شده است که با استفاده از روش شاخص کیفیت مورفولوژیک(mqi) شرایط و کیفیت ژئومورفولوژیک رودخانه قره سو در محدوده شهر کرمانشاه ارزیابی شده است و به کمک مشاهدات میدانی و تصاویر ماهواره ای چک لیست های ارزیابی تکمیل شده  تا توانایی این مدل در تحلیل شرایط مورفولوژیکی حاکم بر رودخانه قره سو مورد تحلیل قرار گیرد. در این راستا رودخانه قره سو در غرب شهر کرمانشاه به 5 بازه مطالعاتی تقسیم شده.  و تحلیل داده های پژوهش نشان می دهد که بازه شماره 1 در محدوده پل کمربندی غربی شهر کرمانشاه با کسب امتیاز متوسط 0.42 و بازه 2 با امتیاز متوسط 0.47 به خاطر کاهش پوشش گیاهی و تخلیه نخاله های ساختمانی در حاشیه رودخانه قره سو در وضعیت ژئومورفولوژیکی ضعیف قرار دارند. سایر بازه ها با حفظ شرایط طبیعی از جمله پوشش گیاهی، پیوستگی و مورفولوژی کانال در وضعیت خوب قرار دارند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که شاخص کیفیت ژئومورفولوژیک در محدوده مطالعاتی به خوبی توانسته شرایط مورفولوژیک رودخانه قره سو را منعکس کند اما به نظر می رسد که استفاده از شاخص کیفیت ژئومورفولوژیک جهت سنجش و ارزیابی رودخانه ها در مناطق شهری باید با دقت بیشتری مورد استفاده قرار گیرد. 

evaluation and analysis of the quality of geomorphology of qarasu river in the area of kermanshah city

introduction urban rivers originated or flew in urban area, man-made canals which have characteristics of natural rivers, are types of urban rivers as well. the urban river landscape is an important physical element and a kind of ecological corridor in urban landscapes. river corridors play important roles such as providing habitats, acting as filters and barriers, being water sources and water sink and etc (forman and godron, 1986). they also increase supply water resources and transportation ways, urban landscape diversity. moreoverurban rivers enrich the life of urban citizens and contribute to stability, comfort, and sustainability in urban development (cook, 1991; baschak la, brown, 1995). due to heavy disturbances throughout the urbanization process, urban rivers have become one of the most intensively influenced areas in the interaction between humans and natural processes. human activities have drastically changed the structure and function of urban river landscape (yue, 2012). many methods have been presented to evaluate and monitor the morphology of rivers, which have variations in terms of concepts and goals. one of the most recent of these methods is the morphological quality index (moi) presented by rinaldi et al. in 2013. mqi method was assessment the morphologycal quality of many rivers such as ahr river in italy (campana et al., 2014), cecina river in central of italy (rinaldi et al., 2017), 122 rivers in greec (stefanidis et al., 2022), lawej river (esmaeeli and valikhani, 2014), taleghan river (nosrati et al., 2019 and rezaei et al., 2023) all in iran. 2- methodologyin this research, an attempt will be made to investigate the geomorphological condition of the qarasu river in kermanshah by using the morphological quality index (mqi) and evaluate the ability of this index to analyze the geomorphological conditions of the urban river. finally, according to mqi method the difference between the goals of geomorphologists and municipal planners and experts  are going to compare and analyze.according to rinaldi et al. (2013) we assessed three different hydromorphological features, i.e.,