بررسی آزمایشگاهی تاثیر برخی اصلاح‌کننده‌های آلی به‌عنوان یک استراتژی برای اصلاح یک خاک‌ شور و سدیمی

با وجود کمبود زمین‌های مناسب کشاورزی و سطح بالای زمین‌های شور و سدیمی در کشور، اصلاح این خاک‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کاهش ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی، خاک‌دانه‌سازی ضعیف، کاهش سرعت نفوذ آب در خاک، کاهش فعالیت میکروبی، کاهش حاصلخیزی خاک و در نتیجه کاهش عملکرد محصول از جمله مشکلات رایج خاک‌های شور و سدیمی محسوب می‌شوند. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر برخی اصلاح‌کننده‌های آلی )کاه و کلش گندم، ضایعات نخل خرما، ورمی‌کمپوست، کوکوپیت، بیوچار کاه گندم و بیوچار نخل خرما هر کدام در دو سطح 5 و 10 درصد وزنی) بر ویژگی‌های شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی یک خاک شور و سدیمی، به‎صورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 13 تیمار و سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای در دانشگاه جیرفت اجرا شد. نمونه‎برداری از عمق 30-0 سانتی‌متری از خاک ایستگاه تحقیقاتی شهید بهشتی دانشگاه جیرفت انجام شد و بعد از ترکیب سطوح اصلاح‌کننده‌ها با خاک به مدت سه ماه در محیط گلخانه تحت انکوباسیون قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد همه اصلاح‌کننده‌های آلی سبب تغییرات معنی‌دار در ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک شدند. نتایج مقایسه میانگین ویژگی‎های خاک نشان داد که افزودن اصلاح‌کننده‌های آلی به خاک، تاثیر کاهشی معنی‌داری بر مقدار ph و نسبت جذب سدیم (sar)، درصد پراکنش رس و جرم مخصوص ظاهری خاک و تاثیر افزایشی معنی‌داری بر مقدار هدایت الکتریکی خاک، تنفس میکروبی و فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی در اکثر اصلاح‌کننده‌های آلی نسبت به تیمار شاهد داشت. با در نظر داشتن برآیند تاثیر اصلاح‌کننده‌های آلی بر ویژگی‌های فیزیکی، شمیایی و زیستی استفاده از کوکوپیت 10 درصد در مقایسه با سایر تیمارها سبب اصلاح بهتر شرایط خاک مورد آزمایش شد و به عنوان اصلاح‌کننده منتخب برای مطالعات بیشتر و یا حتی به عنوان اصلاح‌کننده تجاری در اصلاح خاک‌های مشابه پیشنهاد می‌شود. با این حال، مطالعات اولیه برای استفاده در موارد خاص لازم می‌باشد. همچنین ضایعات آلی می‌تواند با تامین مواد آلی در خاک‌هایی که از لحاظ کربن آلی فقیر می‌باشند و با تاثیر مثبت بر مقدار کلسیم و منیزیم، می‌تواند راهکاری مناسب در بهبود کیفیت خاک از لحاظ مواد آلی و کاهش اثرات مخرب شور و سدیمی بودن خاک باشد. 

laboratory evaluation the effect of some organic amendments as a remediation strategy for a saline-sodic soil

introduction reducing the capacity of preservation of water and nutrients, poor soil aggregation, instability of soil structure, reducing the rate of water infiltration into the soil, reducing microbial activity, reducing soil fertility and consequently reducing growth and yield of plants are the common problems of saline-sodic soils. among of the agricultural soil amendment which can enhance agricultural productivity and soil sustainability, one that is organic in nature, is biochar. biochar is the product of pyrolysis of many types of organic materials in the absence or partial absence of oxygen and at high temperature (usually around 450 degrees celsius). more recent studies have reported positive improvements from the incorporation of biochar into poor soils, including decreased bulk density, increased water holding capacity, liming effect, and enhanced nutrient availability; but it depends on the type of feedstock’s and production conditions of the biochars. due to the fact that in our country, the area of saline-sodic soils is very large (10-15% of the country’s area) and a little research has been done about the effect of usage of various types of organic modifiers on the improvement of saline-sodic soils properties, consequently, this study aimed to investigate the effects of adding some of organic modifiers, which most of them were organic wastes, on some physical and chemical properties and to improve saline-sodic soil.methodology this study was carried out in a saline-sodic soil as a pot experiment in a completely randomized design with 13 treatments and 3 replications in the greenhouse conditions at the university of jiroft. treatments including 6 types of organic modifiers (wheat straw, palm waste, vermicompost, cocopeat, wheat straw biochar and palm wastes biochar) that each one was considered at two levels (5 and 10%) with control. the organic modifiers were later grounded and sieved with 2 mm sieve and made ready for application. the treatments were added to saline-sodic soil and incubated for 90 days by maintaining moisture content at the moisture of the field capacity of soil (it was done by weighing the pots). after incubation period, some chemical and physical properties of soil including ph, salinity (ec), sodium adsorption ratio (sar), bulk density and clay dispersion were measured. also, some biological properties including soil microbial respiration and alkaline phosphatase activity were measured.  data collected from each experiment were subjected to analysis using sas ver.9.4. the differences between mean values were identified using duncan’s multiple range tests at a significance of p< 0.01.