ارزیابی پتانسیل برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه قره‌چای

در این پژوهش، بررسی وضعیت رسوب گذاری رودخانه قره‌چای واقع در استان مرکزی و امکان برداشت شن و ماسه در محدوده سیلاب‌دشت آن مطالعه شد. برای این‌ کار با شبیه‌سازی جریان رودخانه، میزان فرسایش و رسوب‌گذاری در بازه‌ای به طول 29.8 کیلومتر در نزدیکی شهرستان خنداب محاسبه شد. پس از تهیه اطلاعات هیدرولیکی مورد نیاز و اطلاعات مربوط به مواد رسوبی و دانه‌بندی رسوبات، آورد رسوبی رودخانه و نحوه توزیع آن در طول مسیر رودخانه با استفاده از مدل hec-ras بررسی شد. پس از واسنجی مدل، رابطه انتقال رسوب ویلکاک با شش درصد اختلاف با مقادیر اندازه‌گیری شده در ایستگاه هیدرومتری به عنوان مناسب‌ترین رابطه برآورد دبی رسوب شناسایی شد. بر این اساس، میزان تغییرات در تراز کف هر یک از مقاطع رودخانه، میزان رسوب عبوری و تغییرات پروفیل طولی رودخانه طی دوره ده ساله شبیه‌سازی شد. نتایج نشان داد که در طول ده سال، به طور متوسط سیزده سانتی متر فرسایش در طول بازه مورد بررسی وجود داشت. متوسط فرسایش در بازه‌های شش کیلومتری از بالادست به پایین‌دست به ترتیب 18، 21، 14، 8 و 3.2 سانتی متر بود؛ بنابراین، امکان برداشت مصالح رودخانه‌ای در این بازه وجود نداشت. همچنین ایجاد گودال‌ برداشت به طول شش کیلومتر، عرض پنجاه متر و عمق بیست و پنجاه سانتی متر، از عمیق‌ترین نقطه کف رودخانه در شش کیلومتر پایین‌دست نشان داد که این گودا‌ل‌ها پس از ده سال در شرایط خود باقی‌ می ماند و به حالت اولیه قبل از برداشت برنمی‌گردد. بنابراین، تنها در صورت لزوم در شش کیلومتر انتهایی که میزان فرسایش به کمترین حد خود رسیده است امکان برداشت وجود خواهد داشت.

investigation of sand mining potential from the qarechai river bed

in this study, the sedimentation process in qarechai river (located in markazi province) and the possibility of sand mining and construction activities in the margin and floodplain areas was evaluated. to do this, by simulating the river flow, the rate of erosion and sedimentation was simulated in a length of 29.8 km near the khondab city. after preparing the required and basic information and data related to bed materials and sediment gradations, the river sediment flux and distributions along the river were investigated using the hec-ras model. after calibrating the model, wilcock sediment transport formula was selected as the most appropriate equation for estimating sediment discharge with an error of 6% in comparison with the values ​​measured at the hydrometric station. accordingly, the amount of bed changes in the level of each river section, the amount of sediment and the changes in the longitudinal profile of the river over a 10-year period were simulated. the results showed that during 10 years, there was an average of 13 cm of erosion. the average erosion in the intervals of 6 km from upstream to downstream is 18, 21, 14.8 and 3.2 cm, respectively. therefore, it is impossible to extract river bed materials in this period. in addition, the creation of a hole with a length of 6 km, a wide of 50 m, and depths of 20 and 50 cm from the deepest point of the river at a distance of 6 km downstream showed that these holes will remain constant after 10 years and will not return to their original conditions before mining. therefore, when the erosion rate reached its minimum value, it will be possible to extract sediment at a distance of 6 km downstream.