تحلیل و مدیریت خطر سیلاب‌های شهری با رویکرد ژئومورفولوژی (کلانشهر کرج)

این تحقیق با هدف تحلیل ژئومورفولوژیک حوضه های آبریز کلانشهرکرج برای مدیریت و کاهش خطر سیلاب انجام شد. ابتدا پهنه های سیل خیز و مناطق دارای توان آبگرفتگی شناسایی شد. کانال های طالقانی، موذن و دلمبر به ترتیب آب های سطحی حاصل از زیرحوضه های طالقانی، سیاه کلان و دلمبر را به سمت کلکتور جمع کننده بهشتی هدایت می کنند. ظرفیت این سه کانال برای دوره بازگشت پنجاه ساله به ترتیب 0.38، 0.68 و 2.53 مترمکعب بر ثانیه طراحی شده است. نتایج حاصل از مدل hecras نشان داد که سیلاب دوره بازگشت پنجاه ساله آبراهه های طالقانی، سیاه کلان و دلمبر به ترتیب 0.42، 0.81 و 2.64 مترمکعب بر ثانیه است. بنابراین با وقوع چنین سیلابی به علت عدم گنجایش ظرفیت انتقال کانال های مصنوعی موجود، آب مازاد سطحی به سیلاب های شهری منجر می شود. همچنین با اجرای مدل tosis مشخص شد که بیش از 55 درصد از سطح کلانشهرکرج، توان آبگرفتگی خیلی زیاد و زیاد دارد. برای مدیریت سیلاب این مناطق نیز از سه روش شامل استخرهای مصنوعی به منظور پخش سیلاب، ایجاد زیرساخت های سبز و چاه های جذبی استفاده شد. با استفاده از روش waspas و بولین، چهار پهنه مستعد برای ذخیره سیلاب شناسایی شد که با فرض ذخیره آب به عمق دو متر در هر یک از پهنه ها، در مجموع بیست هزار متر مکعب از حجم آب سیلاب مهار خواهد شد. همچنین با استفاده از مدل mce، شانزده موقعیت مناسب برای حفر چاه جذبی پیشنهاد شد. مجموع چاه های جذبی پیشنهادی با قطر حفاری دو متری می توانند 16880 مترمکعب از آب سطحی را ذخیره کنند. گزینه دیگری که از آن برای مدیریت سیلاب استفاده می شود، بهره گیری از زیرساخت سبز است. درصد تراکم پوشش گیاهی نیز با استفاده از مدل fcd به دست آمده است. پهنه های دارای تراکم پوشش گیاهی کمتر از 25 درصد در منطقه، دارای توان تولید رواناب سطحی بیش از 250 میلی متر است. با افزایش زیرساخت های سبز در کرج، توان تولید رواناب سطحی به میزان پنجاه تا هفتاد میلی متر کاهش می‌ یابد.

risk analysis and management of urban floods with geomorphological approach (karaj metropolis)

1- introduction the water flow that is higher than the river level and penetrates the surrounding lowlands is called flood. in urban environments, due to high human density and its economic importance, the occurrence of floods is important and can lead to a lot of human and financial losses. in the metropolis of karaj, in the floods that occurred in 2018, in addition to the damage to urban infrastructure, 8 individuals were dead, 10 injured and 12 missing and this phenomenon damaged 40 vehicles as well. karaj metropolis from a geomorphological point of view, according to the physical characteristics and form of waterways, is characterized by hydrological coefficients of sub-basins, high rock outcrop, and high intensity of storms. due to the importance of preserving lands and gardens along rivers, and its agricultural status and existence of gardens within its basins, and most importantly, the establishment of karaj metropolis at the river outlet from the mountains, conducting flood estimation and management and water storage in this basin is necessary.therefore, due to the importance of floods in urban issues, a lot of research has been done based on data from 1: 50000 topographic maps and 1: 100000 geological maps, lithology, digital land model, land use, aerial photographs, satellite images and google earth in order to obtain flood-prone areas. therefore, in this study, the hydro-geomorphological features of karaj metropolitan basins with emphasis on flooding are investigated by estimating and studying the physiographic characteristics of watersheds leading to karaj metropolis and calculating the probability of floods in different time periods and spatial analysis. in order to manage possible floods, appropriate scenarios and locations should be identified according to the landform characteristics of the basin for storing and maintaining excessive water and floods.2- methodologyin this research, the research steps are as follows:required data collection:preparation of remote sensing data including:digital terrestrial model data (altitude, slope and waterway data),landsat 8 oli sensors (land cover data, vegetation density index and fcd index),ground data preparation including:karaj municipality data (absorption wells, drainage canals and urban lands),geological survey (fault and lithology) data,regional water organization data (hydrometry and groundwater),meteorological organization data (climate data),data from ground observations3- results  the upstream basins of karaj metropolis consist of 5 sub-basins named klak and hesar (in the east of karaj metropolis), azimiyeh, taleghani, siah kalan and delmbar (in the north of karaj metropolis). the flow of surface water in the klak and hesar basins, which is directed to the karaj river, and due to the construction