بررسی اثر آلودگی هوا بر تجمع فلزات سنگین در گونه‌های گیاهی نواحی خشک و بیابانی (مطالعه موردی: درختان آکاسیا، کهور و کُنار در کهورستان، استان هرمزگان)

پژوهش حاضر می کوشد به اندازه گیری غلظت کادمیوم، منگنز، سرب و روی در برگ گونه ‌های درختی آکاسیا، کهور و کُنار در منطقه کهورستان در شمال ‌غربی بندرعباس بپردازد. برای دستیابی به این رهیافت، آزمایشی در قالب بلوک ‌های تصادفی با جامعه آزمایش شصت اصله از سه گونه درختی با سه تیمار در بهار و تابستان 1399 انجام شد: 1 رسوب ذرات معلق جاده ‌ای بر روی برگ و خاک بستر درختان حاشیه جاده، 2 رسوب ریزگرده‌ای بیابانی بر روی برگ و خاک بستر درختان و 3 تیمار شاهد که از آلودگی هوا به دور بود. نتایج نشان داد که غلظت سرب، منگنز و کادمیوم در جامعه آزمایش فراتر از حد استاندارد آن در گیاه است. تجزیه واریانس و آزمون مقایسه میانگین دانکن نشان داد که اختلاف میانگین غلظت روی، سرب، منگنز و کادمیوم در بین تیمارهای آزمایش، در سطح 0.01 معنی ‌دار و غلظت چهار فلز سنگین در تیمار ذرات معلق جاده ‌ای بیش از دیگر تیمارها بود. پس از آن، تیمار ریزگردهای بیابانی قرار داشت که در آن درختان از حاشیه جاده فاصله داشتند، اما ریزگردهای بیابانی بر آنها رسوب کرده بود. غلظت روی در تیمار ذرات معلق جاده ‌ای، ریزگردهای بیابانی و شاهد به ‌ترتیب 354.7، 195.2 و 77.4 میلی ‌گرم در کیلوگرم، غلظت سرب به ترتیب 51.63، 33.61 و 20.15 میلی‌ گرم در کیلوگرم، غلظت منگنز به ‌ترتیب 146.83، 128.13 و 72.43 میلی ‌گرم در کیلوگرم و غلظت کادمیوم به ‌ترتیب 5.50، 2.85 و 0.43 میلی ‌گرم در کیلوگرم بود. اختلاف آماری فلزات در برگ گونه‌ های درختی، در سطح 0.05 درصد معنی ‌دار بود و غلظت روی در درختان آکاسیا، کُنار و کهور به ‌ترتیب 198.9، 204 و 224.4 میلی ‌گرم در کیلوگرم، غلظت سرب به‌ ترتیب 32.71، 34 و 38.6 میلی ‌گرم در کیلوگرم، غلظت منگنز به‌ ترتیب 115.56، 111.11 و 120.71 میلی ‌گرم در کیلوگرم و غلظت کادمیوم به ‌ترتیب 2.67، 2.56 و 3.56 میلی ‌گرم در کیلوگرم اندازه‌ گیری شد. غلظت فلزات سنگین در درختان لبه جاده، بالاتر از حد استاندارد بود و با توجه به اینکه این درختان در زنجیره غذایی دام و انسان قرار دارند، خطر زیستی این درختان زیاد است.