تحلیل فاکتورهای فرسایشی و کالبدی تاب‌آوری در بافت فرسوده شهر ایلام

امروزه فضای شهرها در اثر تغییرات گسترده و شتابان در فرایند جمعیت‌پذیری و الگوی سکونت و افزایش بارگذاری های محیطی و اقتصادی در بسترهای جغرافیاییِ مخاطره‌آمیز، به توجه بیشتری نیاز دارند. در سال های اخیر در مقیاس جهانی، نهادها و آژانس های فعال در زمینه کاهش خطر مخاطرات طبیعی، بیشتر فعالیت های خود را بر دستیابی به جامعه تاب‌آور متمرکز ساخته اند. به‌عنوان هدف پژوهش ابعاد تاب‌آوری فرسایشی و کالبدی در سطح بافت فرسوده شهر ایلام سنجیده شدند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. برای دستیابی به اهداف تحقیق، شاخص هایی در دو بخش و 8 دسته شامل (جنس مصالح، قدمت ساختمان، اسکلت، تعداد طبقات، دانه‌بندی و نفوذپذیری در بخش کالبدی) و(شیب، جنس خاک در بخش فرسایشی) استخراج شدند. در این پژوهش برای ارائه الگوی تاب‌آوری با رویکردی جدید از طریق الگوریتم رقابت استعماری (درخت پوشای مینیمم mst) در محیط نرم‌افزار matlab 2016 استفاده گردیده است و برای فضایی سازی شاخص ها نیز از روش tracking analyst tools در فرآیند تحلیل شبکه در محیط نرم‌افزار arcgis استفاده شده است نتایج نشان داد که قسمت های قابل‌توجهی از بافت فرسوده شهر ایلام در محدوده طیفی تاب‌آوری متوسط تا خیلی کم قرار گرفته اند به‌گونه‌ای که بخش مرکزی شهر که منطبق بر بافت فرسوده شهر است به دلیل عدم برخورداری از سیستم سازه ای استاندارد و مصالح پایدار و همچنین عدم توانایی ساکنین در بهبود وضع موجود سبب شکل گیری محدوده هایی با میزان تاب آوری کم و خیلی کم شده اند، به‌گونه‌ای که این وضعیت در زمان وقوع بلایای طبیعی به‌صورت چشمگیری خود را نمایان تر خواهند کرد همچنین بررسی مقایسات مکانی تاب آوری نشان می‌دهد که 62 درصد از مساحت بافت فرسوده شهر ایلام در بازه تاب‌آوری نسبتاً کم تا خیلی کم قرار دارند که نیازمند برنامه‌ریزی هرچه سریع‌تر برای این قسمت از بافت شهر است.