تاثیر کاه و کلش برنج و خرده چوب بر کنترل فرسایش خاک و رویش نهال در دامنه‌ی خاکریزی جاده جنگلی

احداث جاده‌های جنگلی در مناطق مرطوب، مهم ترین عامل ناپایداری دامنه‌های شیب‌دار است. ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ و اﺻﻼحﮐﻨﻨﺪه ی ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﺑا هدف ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک در ﺟﻬﺎن اﺳﺘﻔﺎده می شود که در این میان، ﻧﻘﺶ ﻣﻮاد اﺻﻼﺣﯽ آﻟﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و دوﺳﺘﺪار ﻣﺤﯿﻂزیﺴﺖ بیشتر قابل ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ. در این پژوهش کارایی دو نوع مالچ طبیعی خرده چوب و کاه و کلش برنج بر مقدار رواناب، رسوب و استقرار نهال های کاشته شده ی توسکا قشلاقی و بید جنگلی در دامنه ی خاکریزی جاده جنگلی در مقایسه با تیمار شاهد ارزیابی شد. تعداد 27 کرت با ابعاد 2 ×4 متر، در سه تکرار و در دامنه ی خاکریزی جاده جنگلی احداث شد. رطوبت خاک، درصد پوشش علفی، رویش قطر یقه و ارتفاع نهال، رواناب و رسوب کرت برای 12 ماه (1394.2 لغایت 1395.2) در مقیاس رگبار برای 28 رویداد بارندگی طبیعی برداشت شد. نتایج نشان داد که خرده چوب بیشترین اثر را در کاهش حجم رواناب و جرم رسوب به ترتیب به میزان 54.01 و 73.07 درصد داشت. کاه و کلش و خرده چوب، غلظت رسوب را به ترتیب 23.87 و 11.61 درصد کاهش داد. نتایج پایش رطوبت در عمق 2 سانتی‌متری خاک نشان داد که کاه وکلش با 22.23% (p<0.01) بیشترین تاثیر را در حفظ رطوبت خاک برعهده داشت، بیشترین (48%) و کمترین (36%) پوشش علفی نیز به ترتیب در تیمار شاهد و کاه و کلش مشاهده شد. کاه و کلش بیشترین اثر را در افزایش رویش قطر یقه نهال ها به میزان 39.84 درصد و رویش ارتفاع آنها به میزان 4.51 درصد برعهده داشت. میانگین رویش قطر یقه و ارتفاع گونه توسکا به طور معنی داری بیش از بید بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ژئوتکستایل‌های طبیعی اثر معنی داری (0.05> p) در کاهش میزان رواناب و رسوب داشت؛ بنابراین می توان با استفاده از آنها، به استقرار نهال و کاهش میزان فرسایش خاک در دامنه های فرسایشی و شیب‌دار جاده های جنگلی کمک کرد.